Over IVM

Het IVM heeft een breed pakket van producten en diensten voor zorginstellingen, zorgverleners, zorgverzekeraars en bedrijven, overheden, patiënten-, belangen-, en beroepsorganisaties. Producten en diensten waarmee we onze missie proberen te volbrengen: zorgen voor een goed, veilig, en betaalbaar medicijngebruik in Nederland. 

Ruim 25 jaar verspreidt het IVM kennis om de farmaceutische zorg, het voorschrijfgedrag en de medicatieveiligheid te verbeteren. Het IVM is dé specialist op het gebied van medicatieveiligheid en komt met praktijkgerichte adviezen en oplossingen. Vandaar de slogan: IVM maakt je beter.

Bij het IVM werken artsen, apothekers, andere medische professionals en experts op het gebied van medicatieprocessen. De kernwaarden zijn de leidraad voor onze medewerkers en werkzaamheden:

• Onafhankelijk 
• Maatschappelijk
• Praktijkgericht
• Klantgericht
• Deskundig

Het IVM wil een wezenlijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van de gezondheidszorg - in het bijzonder de farmaceutische zorg - en daarmee aan het welzijn van mensen. 

Het IVM is een stichting en wordt voor een deel gefinancierd door het ministerie van VWS. Daarnaast verstrekken derden, zoals ZonMW en verzekeraars, ons projectsubsidies. Ook zorginstellingen en beroepsorganisaties zijn afnemers van onze producten, zoals nascholingen en e-learningcursussen.

Wij doen ons werk vanuit een maatschappelijk perspectief, zonder winstoogmerk. Onze kernwaarden (maatschappelijk, onafhankelijk, praktijkgericht, klantgericht en deskundig) dienen als leidraad voor welke opdrachten we wel of niet aanvaarden.

Het IVM werkt samen met partners die het IVM aanvullen in kennis en expertise.

Binnen de G5 werkt het IVM nauw samen met:

• College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG)
• Zorginstituut Nederland (ZIN)
• Geneesmiddelenbulletin
• Bijwerkingencentrum Lareb

Het IVM heeft formele samenwerkingsovereenkomsten met:

• Intrakoop
• Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
• De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP)
• Initiatiefgroep Biosimilars Nederland (IBN)
• Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL)
• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW)
• Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
• Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
• Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI)

Voor nieuwe, op de markt toegelaten geneesmiddelen bestaan meestal nog geen richtlijnen. Artsen ontvangen daarentegen wel al veel informatie van de registratiehouders van het nieuwe geneesmiddel. Dat maakt het lastig om te bepalen of een nieuw, vaak duur geneesmiddel voor de patiënt een meerwaarde heeft ten opzichte van de bestaande middelen. Met het programma MedicijnBalans biedt IVM zorgprofessionals feitelijke en actuele informatie over nieuwe geneesmiddelen en stimuleert het de discussie over de meerwaarde van deze middelen. Het doel: artsen helpen een onderbouwde keuze te maken en hen stimuleren doelmatig voor te schrijven.

MedicijnBalans is een programma van het IVM dat wordt gesubsidieerd door VWS. Het IVM neemt jaarlijks een aantal nieuwe geneesmiddelen onder de loep. Dit kunnen medicijnen zijn die nieuw op de markt komen, maar ook middelen waarvan de indicatie wordt uitgebreid.

Werkwijze

Het IVM werkt samen met beoordelingsinstanties, beroepsorganisaties, registratiehouders, kennisinstituten en experts om informatie over de nieuwe geneesmiddelen te verzamelen en te verspreiden. Dit levert neutrale en objectieve informatie op die door het IVM of door de experts op het gebied van de desbetreffende geneesmiddelen uitgedragen wordt naar artsen en andere belanghebbenden.

De materialen die we ontwikkelen leggen we voor aan inhoudelijke experts zoals medisch specialisten, huisartsen en apothekers. Informatie over een specifiek geneesmiddel wordt ook voorgelegd aan de desbetreffende registratiehouder. Naar aanleiding van de reacties kijken we of de feitelijke informatie aanvulling behoeft. De informatie is niet statisch: nieuwe informatie, onderzoeken en ervaringen maken de informatie steeds completer.

Raad van Bestuur/directie

dhr. drs. R.J.W.M. Coolen van Brakel, directeur

Manager financiën

mevr. drs. C.T. Leliveld

Manager projecten en overheid

mevr. drs. M. Dankers

Manager scholing en advies

mevr. M.A.A. Dirven

Manager informatie en ondersteuning

mevr. Y.M.E. Fonteijn

Raad van Toezicht

dhr. dr. L. Wigersma (voorzitter)
mevr. X. van Praag
mevr. ing. I.P.G.M. Brekelmans
dhr. prof. dr. T. Pieters
dhr. E. Visser

Medewerkers

Stichting Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik is door de Belastingdienst aangewezen als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Een ANBI is een kerkelijke, levensbeschouwelijke, charitatieve, culturele of wetenschappelijke instelling of een instelling die op een andere manier bijdraagt aan het algemene nut.

Voor het verkrijgen of behouden van de ANBI-status moet Stichting Instituut voor Verantwoord medicijngebruik voldoen aan bepaalde voorwaarden en een aantal gegevens op een website publiceren. De vereiste publicatiegegevens kunt u downloaden via onderstaande button 'Standaardformulier publicatieplicht'.

Hier vind u de openbare versie van de jaarrekening 2022.

Het IVM heeft momenteel geen vacatures.

Het IVM verschijnt regelmatig in de pers: op televisie, radio, in de krant of op online nieuwssites. Bekijk hier het overzicht.

27 september 2023: Hoe kan het dat huisartsen nog steeds vaak oxycodon voorschrijven? En andere vragen over gebruik van zware pijnstillers beantwoord

• EenVandaag: Hoewel artsen en apothekers al jarenlang waarschuwen voor verslaving en ernstige bijwerkingen, is het aantal gebruikers van zware pijnstillers de afgelopen 2 jaar tot 1,1 miljoen gestegen. Op EenVandaag geven apotheker Anke Lambooij van het IVM en hoogleraar anesthesiologie Albert Dahan aan het LUMC antwoord op de vraag 'Wat willen jullie weten over deze toename?'

  Lambooij adviseert patiënten om niet direct te stoppen met oxycodon en kritisch te blijven. "Als je wil stoppen met het middel, bespreek het eerst met de arts of de apotheker. Wees daar ook zelf alert op, praat erover en geef door het aan het verplegend personeel."

25 september 2023: Terugdringen gebruik pijnstillers faalt.

• Telegraaf: De Vereniging voor Verslavingsgeneeskunde en het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) maken zich grote zorgen over de toename in gebruik van zware, verslavende pijnstillers. Zij roepen huisartsen en medisch specialisten op nog kritischer te kijken of de pijnstillers wel altijd noodzakelijk zijn. “Hoe meer mensen deze middelen krijgen, hoe groter de groep die eraan verslaafd kan raken”, aldus Anke Lambooij, apotheker bij het IVM. Er blijken grote verschillen te zijn in voorschrijven tussen ziekenhuizen onderling. "Zo schrijft het ene ziekenhuis na een bepaalde operatie vaker en meer opioïden uit dan een ander. En daarbij is niet de pijn van de patiënt leidend maar de protocollen".

23 september 2023: De corona-herhaalprik: wat is wijsheid?

• Telegraaf (DE KWESTIE): Ruud Coolen van Brakel (directeur van het IVM) en Jan Grandjean (emeritushoogleraar cardiothoracale chirurgie) zijn bezorgd, maar om verschillende redenen. 'Het is treurig dat er nog steeds veel nepnieuws rondgaat over Covid-19, geneesmiddelen en vaccins, soms zelfs door artsen en wetenschappers die in een fuik van gekleurde informatie zijn gelopen. Gelukkig is die groep erg klein, en het feit dat hiernaast een van die artsen ’tegen boosters’ pleit, geeft een vertekend beeld.' aldus Ruud Coolen van Brakel, directeur van het IVM.

Je hoeft niet alles te slikken. Onderzoek naar medicijngebruik onder 65-plussers

• Plus magazine, oktober '23: Veel ouderen hebben nogal wat problemen met hun medicijngebruik: bijwerkingen, slechte leverbaarheid, moeilijk leesbare bijsluiters, vervelende bijwerkingen, of gewoon vergeten in te nemen. Het zijn de uitkomsten van een panelonderzoek van Plus Magazine: hoe ervaren 65-plussers zelf hun medicijngebruik? De resultaten uit het onderzoek zijn voorgelegd aan Els Dik die vanuit haar expertise heeft gereageerd met antwoorden en waardevolle adviezen. 

8 september 2023: Rage in de VS: kilo's kwijt dankzij een wekelijkse prik. Hoe zit het in Nederland?

• Algemeen Dagblad: "Het beeld van Ozempic als makkelijk afslankmiddel, dat vanuit de Verenigde Staten naar Nederland komt, klopt niet, stelt Dankers. Zo’n medicijn is geen quick fix om veel af te vallen. Dat is bedoeld ter ondersteuning, niet meer dan dat.”. IVM collega Marloes Dankers geeft duiding.

1 september 2023: Nieuw onderzoek: marketingmaterialen van farmaceutische industrie bevatten veel beïnvloedingsstrategieën  

• PLOS ONE (wetenschappelijk tijdschrift): Onderzoek van Marloes Dankers i.s.m. onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen, Nivel, Universiteit Utrecht en Vrije Universiteit Amsterdam wijst uit dat de farmaceutisch industrie via het versturen van marketingmaterialen het voorschrijfgedrag van huisartsen probeert te beïnvloeden. Lees de samenvatting. Luister ook naar de podcast Kennis & Co, NPO/Radio van vrijdag 1 september 2023 waarin onderzoeker Marloes Dankers vertelt over het onderzoek. 

18 augustus 2023: Incidenten door voorschrijvers, toedieners én afleveraars

• PW, nr. 33/34: Bij het landelijk meldpunt voor medicatie-incidenten (VMI) zijn in 2022 18.799 (bijna-)incidenten gemeld. Dit aantal ligt iets boven dat van 2021 maar is veel hoger dan de twee jaren daarvoor. De meeste meldingen kwamen uit ziekenhuizen en openbare apotheken. “Alleen als alle betrokken beroepsgroepen zich sterk maken voor medicatieveiligheid, zal het aantal medicatie-incidenten significant afnemen.”

Augustus 2023: Beïnvloeding door de farmaceutische industrie

• TvPO nr. 4: Menno van Woerkom, adviseur bij het IVM, zet uiteen waarom praktijkondersteuners en verpleegkundigen een interessante dolgroep zijn voor de farmaceutische industrie. "Het is beter om farmaceutische bedrijven op afstand te houden."

19 juli 2023: Waarom nog altijd voor honderden miljoenen aan bruikbare medicijnen worden weggegooid

• EenVandaag: IVM-directeur Ruud Coolen van Brakel over medicijnverspilling bij EenVandaag.  

  "Al met al wordt er jaarlijks voor honderden miljoenen euro's aan medicijnen weggegooid, denkt Ruud Coolen van Brakel van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. 'Het is te gek voor woorden dat we hier geen oplossing voor kunnen vinden."

  Ook hij wijst naar Europa als obstakel en de zogeheten Richtlijn inzake vervalste geneesmiddelen. Die bepaalt dat elk doosje herleid moet kunnen worden naar de fabrikant." Uitzending gemist? Bekijk de uitzending op NPO Start.

7 juli 2023: Evergreening van geneesmiddelen kost de samenleving veel geld

• PW: Om de maatschappelijke kosten te berekenen van evergreening – de periode van marktexclusiviteit verlengen door het aanbrengen van kleine aanpassingen in de oorspronkelijke werkzame stof of formulering van een geneesmiddel waarvoor octrooi is gekregen – nam een onderzoeksgroep - onder leiding van Erasmus Universiteit - Herceptin onder de loep. Conclusie: de kosten lopen in de miljoenen. De vraag is tegen welke prijs voorschrijvers en verzekeraars mee moeten gaan met evergreening-strategieën als die de samenleving zoveel geld kosten.

4 juli 2023: Raad van Toezicht IVM met twee nieuwe leden versterkt

• Persbericht IVM: Het IVM benoemt per 1 september 2023 dr. Rob Heerdink en dr. Marcel van Raaij als nieuwe leden van de Raad van Toezicht. Het IVM is blij met de komst van deze nieuwe leden in de Raad van Toezicht.

28 juni 2023: Een kwart van de 80-plussers gebruikt meerdere valrisicoverhogende middelen

• Persbericht IVM: In 2022 gebruikte 23% van de 80-plussers twee of meer valrisicoverhogende geneesmiddelen, en 2% zelfs vier of meer. Deze percentages dalen langzaam sinds 2019, maar blijven schrikbarend hoog. Aandacht voor valpreventie en het minderen van valrisicoverhogende geneesmiddelen, zoals slaap- en kalmeringsmiddelen en bloeddrukverlagers blijft nodig. 

21 juni 2023: Eén op drie nieuwe gebruikers krijgt slaapmiddelen langer dan aanbevolen

• Persbericht IVM: In het 4^e kwartaal van 2022 kreeg 36% van de nieuwe gebruikers van slaapmiddelen voor meer dan 20 dagen slaapmedicatie afgeleverd. Na 2 weken van gebruik neemt de werking af, terwijl bijwerkingen blijven bestaan. Daarom is aandacht voor beperkt voorschrijven en goede voorlichting bij het afleveren noodzakelijk. 

14 juni 2023: SGLT2-remmers nemen snel plek in

• Persbericht IVM: Nederlandse huisartsen schreven in 2022 veel vaker SGLT2-remmers voor dan in eerdere jaren. Het IVM beveelt aan om ook de komende jaren het voorschrijfgedrag in de verschillende regio’s te blijven monitoren, om te zien of regio’s niet doorschieten in het voorschrijven van de (dure) middelen die volgens de NHG-Standaard vooral bedoeld zijn voor niet-kwetsbare patiënten met een zeer hoog risico op hart- en vaatziekten.  

9 juni 2023: Gebruik tramadol toegenomen in 2022

• Persbericht IVM: Het gebruik van sterkwerkende opioïden lijkt in 2022 te stabiliseren. Wel neemt het gebruik van zwakwerkende opioïden toe ten opzichte van 2021. Het IVM roept op tot alertheid op mogelijk nadelige effecten van het toenemend voorschrijven van zwakwerkende opioïden en interventies in regio’s waar veel zwakwerkende opioïden worden voorgeschreven. 

9 juni 2023: Attentie nodig bij uitgifte na leveringsproblemen

• PW, nr. 23: Er zijn steeds vaker problemen met de levering van geneesmiddelen. Hierdoor krijgen patiënten soms een verkeerde dosering, een verkeerd geneesmiddel of zelfs helemaal geen geneesmiddel. Bij VMI zijn de afgelopen twee jaar circa 53 meldingen gedaan van (bijna) medicatie-incidenten als gevolg van de leveringsproblemen. Farmaciestudent Ellis van Nassau en Rob Essink van VMI schreven hierover een artikel voor het Pharmaceutisch Weekblad.

6 juni 2023: 10-jarig jubileum Update Medicatiebeoordeling

• 10 jaar Update Medicatiebeoordeling: In september start het IVM met alweer de 10^e editie van de Update Medicatiebeoordeling. Al tien jaar volgen apothekers en (apotheekhoudende) huisartsen deze dag om hun kennis en vaardigheden op het gebied van medicatiebeoordeling te versterken. Docent Anke Lambooij kijkt terug op dit 10-jarig bestaan.

15 mei 2023: Flinke verschillen bij het voorschrijven opioïden in ziekenhuis 

• Persbericht IVM: Het rapport 'Monitor opioïden tweede lijn' laat zien dat er forse winst te behalen valt in het verantwoorder voorschrijven van opioïde pijnstillers in ziekenhuizen. Pijn na operatieve ingrepen is de meest voorkomende reden om opioïden voor te schrijven door medisch specialisten. Dat blijkt uit onderzoek dat het Instituut Verantwoord Medicijngebruik en LOGEX uitvoerden op data van 15 ziekenhuizen. 

7 mei 2023: In radio-uitzending Pointer 'Diabetesmedicijn om af te vallen?'

• Pointer: "Wij hebben gezien dat een behoorlijk aantal websites die zich presenteren als schoonheidsklinieken, afvalklinieken of afslankklinieken ook geneesmiddelen aanprijzen. Dat doen ze nog niet zo ongelofelijk lang, maar wel in verhevigde mate nu er een aantal middelen op de markt zijn gekomen die inderdaad een registratie voor afvallen hebben gekregen. Wij vinden deze trend zorgwekkend." aldus Coolen van Brakel.

7/8 mei 2023: IVM dient klacht in tegen 11 afslankklinieken vanwege reclame voor obesitasmedicijnen

In de media volop aandacht voor deze klacht van het IVM. Een selectie:

• Persbericht IVM: Het IVM heeft de afgelopen maanden onderzoek gedaan naar het aanbod van afslankklinieken in Nederland. Uit dit onderzoek is gebleken dat 11 klinieken reclame maken voor geneesmiddelen tegen obesitas als onderdeel van hun afslankprogramma's. Dit is in strijd met de Nederlandse Geneesmiddelenwet en de reclamerichtlijnen, die bepalen dat reclame voor medicijnen die enkel op recept verkrijgbaar zijn, verboden is.
• Apothekersnieuws
• Farma Actueel
• Financieel Dagblad
• de Gooi en Eemlander
• HuisartsVandaag
• Kassa
• Leids Dagblad
• Linda
• Nationale Zorggids
• Nieuws.nl
• Pharmaceutisch Weekblad
• Reformatorisch Dagblad
• Skipr
• Trouw
• WNL
• Zorgkrant

13 april 2023: Het is goed dat artsen makkelijker online medicijnen mogen voorschrijven

• Spraakmakers NPO Radio 1, stelling Stand.nl: Waar je voorheen nog minimaal één keer je arts moest hebben gezien om een recept te krijgen, zal dat in de toekomst niet meer nodig zijn. Dat is het plan van minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid. Het was al mogelijk tijdens de coronacrisis en nu wil hij het ook laten vastleggen in de wet.  Aan het woord onder meer het IVM, die vrezen dat patiënten makkelijker online kunnen gaan shoppen naar medicijnen.

10 april 2023: Homeopathische overdosis

• EditieNL: "Het gebruik van homeopathische middelen kan schadelijk voor de gezondheid zijn, als je ernstige gezondheidsklachten denkt te behandelen met iets wat dus helemaal niet werkt" aldus IVM-directeur Ruud Coolen van Brakel in EditieNL. Lees ook hier het complete artikel.

7 april 2023: Goede balans tussen signaalwaarde en signaalmoeheid is belangrijk

• PW, nr 14: 'Medicatieverwisseling is een oorzaak van medicatiefouten en daarmee een risico voor de medicatieveiligheid van patiënten. Een signaal in het apotheekinformatiesysteem kan dit risico verkleinen. Een goede balans tussen signaalwaarde en signaalmoeheid is daarvoor belangrijk. Uit een evaluatie blijkt dat de meeste signalen nog steeds voldoen aan de wensen vanuit de praktijk.' Een artikel van IVM-collega's Rob Essink en Mimoun Berrich en Health Base over de goede balans tussen signaalwaarde en signaalmoeheid.

Maart 2023: Meer met verkeer

• HuisartsenService-magazine: Huisartsen kunnen een actievere rol spelen in het voorkomen van ongewenst medicijngebruik in het verkeer. “En dat is nodig ook”, vindt IVM-apotheker Els Dik. “De helft van de volwassen medicijngebruikers slikte het afgelopen jaar een medicijn dat invloed op de rijvaardigheid had en een deel gaat toch de weg op. Door tijd in te ruimen voor goede voorlichting en serieus te kijken naar veiliger alternatieven kan de huisarts een steentje bijdragen aan de verkeersveiligheid.”

Maart 2023: PiL, thema medicatieveiligheid

• PiL: het IVM is ruim vertegenwoordigd in deze editie. Lees het nascholingsartikel Gezonde focus van Marieke van den Berk-Bulsink, een artikel over medicatie-incidenten van Linda Kok en Rob Essink, een interview met Els Dik over medicatieveiligheid in de thuiszorg, Marloes Dankers over het nieuwe geneesmiddel Lasmiditan (Rayvow^®)  en de column van Ruud Coolen van Brakel. 

31 maart 2023: Verslaafd aan slaap- en kalmeringsmiddelen

• MAX Meldpunt: Het afgelopen jaar gingen ze maar liefst 8,3 miljoen keer over de toonbank van de apotheek: slaap- en kalmeringsmiddelen, zoals oxazepam en temazapam. Huisartsen schrijven soms jaren achtereen herhaalrecepten voor, terwijl deze medicijnen verslavend zijn en bij langdurig gebruik schadelijk voor de gezondheid. Aan het woord zijn IVM-collega en apotheker Anke Lambooij en Ruud Coolen van Brakel, directeur van het IVM, is live te gast in de studio.

22 maart 2023: Hoe studenten door prestatiedruk steeds vaker Ritalin gebruiken

• Radio ochtendshow Vroeg!: IVM-collega Marieke van den Berk- Bulsink en Michelle van der Horst van het Trimbos-instituut zijn te gast bij Stephan Komduur in de ochtendshow Vroeg! van Radio1. Zij spraken een uur lang over het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie onder studenten. In het project Gezonde focus doen we hier onderzoek naar en kijken we hoe we het oneigenlijk gebruik kunnen terugdringen. Luister het gehele fragment. 

3 maart 2023: Goede begeleiding patiënt noodzakelijk bij gedwongen wisselen medicijn

• PW: Patiënten worden regelmatig gedwongen te wisselen van hun vertrouwde geneesmiddel naar een medicijn met dezelfde werkzame stof, sterkte, toedieningsvorm en afgiftepatroon. Substitutie raakt patiënten op verschillende manieren; ze ervaren onder andere (meer) bijwerkingen of een afname van de werking van het geneesmiddel. Goede begeleiding van de patiënt is daarom essentieel (Pharmaceutisch Weekblad -03.03.2023 158 I 9).

1 maart 2023: Plaats voor geneesmiddelen bij obesitas?

• Dé Verpleegkundig Specialist: in het artikel ‘Plaats voor geneesmiddelen bij obesitas?' gaan IVM-collega’s Fatima Tarrahi en Marloes Dankers in op de plek van geneesmiddelen in de behandeling van obesitas. Als zorgverlener is het belangrijk om de patiënt goed te begeleiden tijdens het behandeltraject en de verwachtingen waar nodig te temperen.

Februari 2023: Medicijnen zijn geen snoepjes, dus het kan flink fout gaan

• PiL-nascholing: Kwetsbare patiënten en polyfarmacie zijn in de thuiszorg aan de orde van de dag. Om de medicatieveiligheid te waarborgen is goede samenwerking tussen apotheker, huisarts en thuiszorgmedewerker cruciaal. Apotheker Els Dik van het IVM ondersteunt zorginstellingen om hun medicatieveiligheid te verbeteren. Lees het complete artikel in editie 1, 2023.

4 februari 2023: Oneigenlijk gebruik ADHD-medicatie door 1 op 20 studenten

• Nieuwsweekend: Marieke van den Berk-Bulsink te gast in het Radio 1-programma Nieuwsweekend over het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie onder studenten. Luister het fragment terug. 

3 februari 2023: Pilletje ritalin voor je examen, helpt dat nou?

• Volkskrant.nl/Volkskrant: Marieke van den Berk-Bulsink, apotheker bij het IVM "Meestal krijgen of kopen ze de pillen van bekenden met ADHD die ze op doktersrecept ontvangen, maar die ze minder gebruiken dan de voorgeschreven dosering."  

3 februari 2023: Een pil voor een betere focus tijdens het studeren?

• NTvG: In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde aandacht voor het oneigenlijk gebruik, dus zonder voorschrift, van ADHD-medicatie onder studenten. Hoe komen ze aan die middelen? En wat is het effect? Dit oneigenlijk gebruik is in elk geval niet zonder risico’s. IVM-adviseur Marieke van den Berk-Bulsink en Michelle van der Horst van het Trimbos-instituut geven in dit NTvG-artikel een beeld van dit oneigenlijk gebruik en gaan dieper in op de effectiviteit en veiligheid hiervan.

25 januari 2033:  Vervuilde hoestdrank niet op Nederlandse markt

• RTLNieuws/EditieNL: Zolang medicijnen via de legale weg op de markt komen, is er geen reden tot zorg, zegt woordvoerder Marloes Dankers van het IVM. Via de illegale weg, kan ze het niet uitsluiten. "Dat kan gebeurd zijn."

18 januari 2023: Ibuprofen bij de bouwmarkt: lekker makkelijk of juist gevaarlijk?

• Volkskrant.nl: Ruud Coolen van Brakel in de Volkskrant over de gevolgen die de wetswijziging kunnen hebben wanneer zelfzorggeneesmiddelen breder verkrijgbaar worden. Artsen en apothekers vrezen dat deze verandering zal leiden dat meer ziekenhuisopnames door verkeerd geneesmiddelengebruik. (Let op: voor het complete online artikel is een inlog nodig.)

13 januari 2023: Miljoen mensen kregen rijgevaarlijk geneesmiddel

• PW: Slaap- en kalmeringsmiddelen en pijnstillers beïnvloeden rijvaardigheid. Openbare apotheken verstrekten recentelijk aan 3,3 miljoen volwassenen een geneesmiddel dat de rijvaardigheid kan beïnvloeden. 1,1 miljoen mensen kregen een middel met een ernstige invloed. Toch kunnen sommige patiënten rijgeschikt worden verklaard. 

9 januari 2023: De helft van de volwassen medicijngebruikers slikt een medicijn met invloed op de rijvaardigheid

• Persbericht IVM: Rijden onder invloed van rijgevaarlijke medicijnen komt te veel voor volgens betrokken IVM sectorcoördinator medicatieveiligheid, Els Dik. De helft van de volwassen medicijngebruikers slikt een medicijn met invloed op de rijvaardigheid. 

9 januari 2023: Dag van Verantwoord Medicijngebruik, thema medicijngebruik in het verkeer

In de media en op social media volop aandacht voor de Dag van Verantwoord Medicijngebruik. Een selectie:

• AccreDidact voor de huisartsenpraktijk
• ANWB
• Ambiq, specialist LVB
• Apotheekkennisbank
• BENU Nederland
• BijsluiterPlus
• Bijwerkingencentrum Lareb
• CBD nieuwsbrief en website
• CBR
• Coöperatieve Apothekersvereniging West-Friesland
• Dé Verpleegkundig Specialist
• Epilepsie NL
• HuisartsenService
• Impuls & Woortblind
• Kennisnetwerk SPV
• Leven met blaas- of nierkanker
• Lijfblad
• KNMP
• MIND
• Minsterie IenW
• Ministerie VWS
• Nationale Vereniging Reumazorg Nederland
• NHG
• NvTG & post
• Optima Farma
• Parkinson Vereniging
• PharmaPartners
• PiL Nascholing
• Psyfar
• RTV Utrecht, radio-interview (18.15 uur) en artikel website
• Seniorenwijzer.nl
• Service Apotheek
• SWOV
• Trafieq educatie en advies BV
• Trouw
• VeiligheidNL
• Veilig Verkeer Nederland
• Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen
• Verslavingskunde Nederland
• Weert de gekste
• Zorgkrant

December 2022, vakblad TvPO

• TvPO, nr. 6: Chronisch Medicatiegebruik afbouwen: uit onderzoek blijkt dat poh's-ggz patiënten vaker kunnen begeleiden bij afbouwbegeleiding van medicatie. IVM collega Marcel Stoo en co-auteur Tessa Magnée van Nivel zetten uiteen in welke gevallen en onder welke voorwaarden dit succesvol kan.

• TvPO, nr. 6: Preventie geneesmiddelen en suïcidaal gedrag: geneesmiddelen kunnen op verschillende manieren een relatie hebben met suicïdaal gedrag. IVM collega's Marcel Stroo en Linda Kok geven de lezer concrete handvatten voor preventie. 

28 december 2022: Rij én fiets veilig met medicijnen

• Seniorenwijzer: in het kerstnummer van Seniorenwijzer verscheen een artikel van IVM-collega en apotheker Els Dik. In dit artikel aandacht voor de invloed van medicijnen op rijvaardigheid: "De meeste mensen weten dat je met sommige medicijnen niet mag autorijden. Maar wist u dat je er dan ook niet mee mag fietsen?"

17 november 2022: Dit is waarom het niet goed is regelmatig antibiotica te slikken: ‘Het is geen wondermiddel’.

• AD online, BD, PZC en de Stentor: Een van de meest voorgeschreven middelen door de huisarts is antibiotica. Is het verstandig om deze geneesmiddelen regelmatig te slikken, waar moet je op letten en wat doet het met je lichaam? Een interview met IVM Apotheker Anke Lambooij geeft duiding. Ook verschenen in BD, PZC en de Stentor.

November: 'Pijnbehandeling op maat vergt implementatie op maat' (interview met Paul Geels van het het IVM en Else Poot van Verenso) 

• ZonMw: In het interview pleiten Paul Geels, specialist ouderengeneeskunde in verpleeghuis Valkenhof en adviseur bij het IVM en Else Poot, beleidsadviseur bij Verenso voor een goede overdracht van pijnbehandeling van kwetsbare ouderen naar de huisarts. De pijnbehandeling van veel verpleeghuisbewoners is niet optimaal, ondanks de multidisciplinaire richtlijn 'Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen'. Inmiddels is het aantal cliënten dat tijdelijk in een verpleeghuis verblijft sterk gegroeid. Verenso en IVM ontwikkelden pijnbeleid op maat in twee verpleeghuizen, onder meer met de inzet van de speciaal ontwikkelde FTO-module Pijn bij kwetsbare ouderen.

Oktober editie PiL: Geneesmiddelen en suïcidaal gedrag

• PiL: In de oktober uitgave van magazine PiL een interessant artikel van collega's Marcel Stroo en Linda Kok over geneesmiddelen en suïcidaal gedrag. De auteurs pleiten voor meer aandacht voor suïcidepreventie en willen namens het IVM het verantwoord gebruik van geneesmiddelen die een rol spelen bij suïcide bevorderen. Zorgprofessionals kunnen verschillende acties uitvoeren om suïcide door of met geneesmiddelen te verminderen. 

Oktober editie TvPO: Opioïden - gepast gebruik

• TvPO: In nummer 5 van TvPO verscheen het artikel 'Opioïden - gepast gebruik'. IVM-adviseur en apotheker Marieke van den Berk-Bulsink en collega Marcel Stroo gaan in dit artikel in op de bijwerkingen en nadelen van opioïden, het herkennen van langdurig gebruik en de begeleiding bij afbouwen.

12 oktober 2022: Nieuwe richtlijn tegen gebruik sterke pijnstillers

• Skipr: Uit onderzoek van Verantwoord Medicijngebruik en Patiëntenfederatie Nederland blijkt dat 45 procent niet weet dat het voor kortdurend gebruik is, 43 procent kent de verslavingsrisico’s niet en tweederde van de pijnpatiënten heeft geen afspraak gemaakt over de gebruiksduur van de zware medicijnen.

12 oktober 2022: Anesthesiologen willen groei gebruik opioïden stoppen

• PW: Volgens de beroepsvereniging blijkt uit recent onderzoek van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik en Patiëntenfederatie Nederland dat 45% van de pijnpatiënten die opioïden op recept gebruikt, niet is geïnformeerd dat het uitsluitend voor kortdurend gebruik is.

11 oktober 2022: Nieuwe richtlijnmodule moet groei aan sterke pijnstillers stoppen

• NVA: De Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) lanceert een richtlijnmodule voor het gepast gebruik van medicijnen met een zeer sterke pijnstillende werking. Deze opioïden, waaronder morfine, worden door bijna een miljoen Nederlanders gebruikt. De module komt op het moment dat het aantal gebruikers van zeer sterke pijnstillers weer stevig groeit. 
   
  Deze toename is extra risicovol omdat de informatieverstrekking over de verstrekte opioïden zeer geregeld niet op orde is. Uit recent onderzoek van het IVM en Patiëntenfederatie Nederland komt naar voren dat 45% van de pijnpatiënten die opioïden op recept gebruikt, niet is geïnformeerd dat het uitsluitend voor kortdurend gebruik is. 

19 augustus 2022: Anti-uitdrogingsmiddel ORS populair online: ’Jongeren denken dat het tegen katers werkt’

• Telegraaf: IVM-collega en apotheker Marloes Danker wordt gevraagd naar de recente toename van het gebruik van anti-uitdrogingsmiddel ORS onder jongeren met een kater. Volgens Dankers is er geen bewijs dat ORS helpt bij een kater. „Ik denk dat een mogelijk effect van het nemen van ORS bij een kater vooral wordt veroorzaakt door het water dat je erbij drinkt. Water is altijd de beste oplossing bij een kater.”
• Telegraaf video reportage. Het anti-uitdrogingsmiddel ORS is plots in trek bij jongeren. Op TikTok wordt namelijk beweerd dat het middel goed zou werken tegen een kater. Apotheker Marloes Dankers van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik heeft daar grote twijfels bij.

19 augustus 2022: Anti-uitdrogingsmiddel ORS plots in trek: niet vanwege diarree, maar tegen kater

• AD: Aan apotheker Marloes Dankers van het IVM wordt de vraag gesteld of ORS echt tegen een kater helpt. ,,Ik denk dat een mogelijk effect van het nemen van ORS bij een kater vooral wordt veroorzaakt door het water dat je erbij drinkt. Water is altijd de beste oplossing bij een kater.”

10 augustus 2022: Recente en toekomstige behandelingen bij covid-19

• NTvG: "2,5 jaar na het begin van de coronapandemie zijn diverse geneesmiddelen voor de behandeling van covid-19 beschikbaar gekomen. Dit artikel biedt een overzicht van de middelen die door het Adviespanel Innovatieve Behandelingen COVID-19 als kansrijk zijn aangemerkt, met de focus op middelen die recentelijk zijn beoordeeld, de middelen die nog worden onderzocht en middelen die niet in het huidige behandeladvies zijn opgenomen." Deze bijdrage is mede mogelijk gemaakt door collega's Marjorie Nelissen en Marloes Dankers. (Ned Tijdschr Geneeskd. 2022;166:D6675)

9 augustus 2022: Recente en toekomstige behandelingen bij covid-19

• TvPO: IVM-collega's en apothekers Marloes Dankers en Hatice Polat hebben in het Tijdschrift voor Praktijkondersteuners en Praktijkverpleegkundigen (TvPO) een overzichtsartikel gepubliceerd over SGLT2-remmers. Deze middelen worden in toenemende mate gebruikt in de huisartsenpraktijk. (Let op: voor het complete online artikel is een inlog nodig.) Lees hier meer over SGLT2-remmers voor volwassenen met DM2. 

15 juli 2022: Van corruptie verdachte cardioloog werd ook betaald door fabrikant die artsen omkocht

• FTM: Ook Ruud Coolen van Brakel, directeur van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM), noemt het ‘ingewikkeld’ dat een arts een financieel belang heeft in een bedrijf en tegelijkertijd onderzoek uitvoert naar de producten daarvan. ‘Het is belangenverstrengeling en er ontstaan twijfels of de arts objectief onderzoek kan uitvoeren. Er is op zijn minst een verdenking dat hij de resultaten kan buigen in de richting die wenselijk is voor het bedrijf. Deze twijfel mag niet bestaan.’ (Let op: voor het complete online artikel is een inlog nodig.)

7 juli 2022: Sommige studenten kunnen niet meer studeren zonder ADHD-pil

• Persbericht: Bijna één op de twintig studenten gebruikte het afgelopen jaar ADHD-medicatie zonder recept van een arts. Daarmee denken ze beter te kunnen studeren en hogere cijfers te halen. Dat blijkt uit onderzoek van het IVM en het Trimbos-instituut.
• GGZnieuws.nl: Vaak krijgen ze die middelen van vrienden, familie of andere bekenden. Niet alle zorgverleners, onderwijs- en preventieprofessionals zijn bekend met dit oneigenlijk gebruik en de risico’s hiervan. 
• Medicalfacts: Gezonde Focus over oneigenlijk gebruik ADHD-medicatie onder studenten.
• Medisch Contact: Oneigenlijk gebruik ADHD-medicatie door studenten in kaart gebracht.
• Nationale Onderwijsgids: In het kader van het project ‘Gezonde Focus’ onderzochten het IVM en Trimbos-instituut - in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) - wat de omvang en motieven zijn van oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie.
• Pharmaceutisch weekblad: Om beter te kunnen studeren gebruikte bijna één op de twintig studenten het afgelopen jaar ADHD-medicatie zonder recept. Methylfenidaat, (lis)dexamfetamine en modafinil krijgen de studenten vaak via vrienden, familie of andere bekenden. 
• Zorgkrant: Studenten die ADHD-medicatie oneigenlijk gebruiken, verwachten dat het middel ook zonder de diagnose ADHD de concentratie verbetert.

4 juli 2022: ‘Onze coronajournaals bevatten alleen wetenschappelijk onderbouwd nieuws’

• 10 jaar GGG- Onderzoek naar goed gebruik geneesmiddelen: Toen Covid-19 de kop op stak, besloot de redactie ook daaraan aandacht te besteden. Coolen van Brakel: ‘Elke week groeide het aantal minuten coronanieuws. Dat ging over de laatste ontwikkelingen en inzichten op het gebied van medicijnen tegen corona. Dat nieuws werd zeer enthousiast ontvangen, ook door zorgprofessionals in ziekenhuizen en instellingen.’

30 juni 2022: Estafette... Paul Geels

• Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde: IVM-collega en specialist ouderengeneeskunde Paul Geels in Verenso Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde. Hoe ziet hij de toekomst van het vak, wat is zijn advies aan jongere collega's, welk boek moet je als vakgenoot absoluut hebben gelezen en hoe gaat hij zelf om met het ouder worden?

Juni 2022: Een pilletje meer of minder

• Dé Verpleegkundig Specialist: IVM-adviseur en apotheker Marieke van den Berk en collega Anke Lambooij gaan in dit artikel in op polyfamacie, het gebruik van verschillende geneesmiddelen en welke ongewenste effecten dit kan veroorzaken. Én hoe verpleegkundig specialisten een bijdrage kunnen leveren bij het beoordelen en eventueel verantwoord minderen of stoppen van medicatie onder meer met behulp van de STRIP-methode.

10 juni 2022: Mark was verslaafd aan zware pijnstillers: 'Vergelijkbaar met heroïne'

• RTLNieuws: Ook Ruud Coolen van Brakel van Instituut Verantwoord Medicijngebruik ziet in de praktijk hoe verslavend het medicijn kan zijn. "Daarbij kennen we de slechte voorbeelden uit de Verenigde Staten, waar het middel makkelijk wordt voorgeschreven en illegale handel is ontstaan", vertelt hij aan EditieNL.

9 juni 2022: Veel zorgen over zware pijnstillers: ‘Na een week kunnen mensen al moeite krijgen om te stoppen’

• Radar: Ook de patiënten zelf kunnen met meer voorlichting beter op hun medicijngebruik letten. Nu wordt er nog vaak een herhaalrecept goedgekeurd door de huisarts. Volgens apotheker Lambooij kan een patiënt dan ook aan hun specialist vragen hoe lang de middelen nodig zijn voor de gezondheid, zodat ze geen herhaalrecept meer aanvragen. 'Artsen, apothekers en patiënten moeten samenwerken.'

9 juni 2022: Deskundigen maken zich zorgen over stijging gebruikers zware pijnstillers

• In NOS Radio 1 Journaal: Anke Lambooij van het IVM wil de stijging dan ook goed in de gaten houden. “Niet alleen in de gaten houden, maar ook om aan te pakken. We hebben zoveel aandacht nodig voor dit thema. Het is ondergesneeuwd door corona. Dus we moeten nu echt weer gaan aanpakken en eigenlijk bij elk recept en elke patiënt gaan afvragen: is een opioïde de beste uitweg voor deze patiënt?”

5 juni 2022: In radioprogramma Pointer 'Pillen tussen piepers, pasta en pindakaas'

• Pointer: Minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid heeft een wijziging van de Geneesmiddelenwet voorgesteld waardoor zware pijnstillers ook te koop kunnen zijn in super- of bouwmarkten. Klanten kunnen vragen over medicijnen stellen via een tablet. Drogisten, apothekers en huisartsen zijn tegen dit voorstel. Uit onderzoek van Pointer blijkt dat ook de detailhandel niet op de verkoop van geneesmiddelen zit te wachten.

Week 22-2022: Resultaten laatste FTO-peiling tonen verslechtering kwaliteit FTO

• Persbericht: De kwaliteit van het farmacotherapieoverleg (FTO) tussen huisartsen en apothekers neemt af. ‘Deze afname kan leiden tot een verslechtering van het voorschrijfbeleid van geneesmiddelen en daarmee ook tot een verslechtering van de kwaliteit van de farmacotherapeutische zorg voor de patiënt’ aldus Nelissen van het IVM.
• ApothekersNieuws: "Nelissen stelt dat het kwaliteitsverlies ook effect heeft op het maken en evalueren van afspraken over het optimaliseren van het voorschrijfbeleid. Niet alleen de huisartsen en apothekers spelen een rol. Ook zorgverzekeraars kunnen meer inzetten op de kwaliteit van het FTO volgens Nelissen."
• De Eerstelijns: "Het IVM ondersteunt FTO-groepen om de kwaliteit van de overleggen én de samenwerking tussen artsen en apothekers te verbeteren. Uit de recente IVM-peiling (

Deze website en uitgegeven nieuwsbrieven zijn bedoeld voor beroepsbeoefenaren en (patiënten)organisaties die zich bezighouden met medicijngebruik. U vindt hier informatie over de organisatie en de activiteiten van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM). IVM heeft de grootst mogelijke zorg besteed aan het inrichten van deze website en het opstellen van haar nieuwsbrieven. Aan de inhoud hiervan kunnen geen rechten worden ontleend. Wij zijn niet aansprakelijk voor directe of indirecte schade die het gevolg is van het gebruik van de informatie die door middel van deze website en nieuwsbrieven is verkregen.