Over IVM

Het IVM heeft een breed pakket van producten en diensten voor zorginstellingen, zorgverleners, zorgverzekeraars en bedrijven, overheden, patiënten-, belangen-, en beroepsorganisaties. Producten en diensten die aansluiten bij onze missie. Het IVM is een onmisbare schakel in de geneesmiddelenketen. Als neutrale partij dragen we aantoonbaar bij aan de veiligheid, duurzaamheid en doelmatigheid van het medicijngebruik. Dit doen wij door het implementeren van kennis en vaardigheden, realiseren van samenwerkingen, vooropgaan in transparantie en het tegengaan van mis- en desinformatie.

Alweer 30 jaar verspreidt het IVM kennis om de farmaceutische zorg, het voorschrijfgedrag en de medicatieveiligheid te verbeteren. Het IVM is dé specialist op het gebied van medicatieveiligheid en komt met praktijkgerichte adviezen en oplossingen. Vandaar de slogan: IVM maakt je beter.

Bij het IVM werken artsen, apothekers, andere medische professionals en experts op het gebied van medicatieprocessen. De kernwaarden zijn de leidraad voor onze medewerkers en werkzaamheden:

• Onafhankelijk 
• Maatschappelijk
• Praktijkgericht
• Klantgericht
• Deskundig

Nederland is internationaal toonaangevend in veilig, duurzaam en doelmatig medicijngebruik.
Het IVM wil een wezenlijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van de gezondheidszorg - in het bijzonder de farmaceutische zorg - en daarmee aan het welzijn van mensen. 

Het IVM is een stichting en wordt voor een deel gefinancierd door het ministerie van VWS. Daarnaast verstrekken derden, zoals ZonMW en verzekeraars, ons projectsubsidies. Ook zorginstellingen en beroepsorganisaties zijn afnemers van onze producten, zoals nascholingen en e-learningcursussen.

Wij doen ons werk vanuit een maatschappelijk perspectief, zonder winstoogmerk. Onze kernwaarden (maatschappelijk, onafhankelijk, praktijkgericht, klantgericht en deskundig) dienen als leidraad voor welke opdrachten we wel of niet aanvaarden.

Het IVM werkt samen met partners die het IVM aanvullen in kennis en expertise.

Binnen de G7 werkt het IVM nauw samen met:

• Bijwerkingencentrum Lareb
• College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG)
• Ephor
• Geneesmiddelenbulletin
• Nederlands Kenniscentrum Farmacotherapie bij Kinderen (NKFK)
• Zorginstituut Nederland (ZIN)

Het IVM heeft formele samenwerkingsovereenkomsten met:

• Apotheekkennisbank
• Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI)
• BijsluiterPlus
• Intrakoop
• HuisartsenService
• De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP)
• Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
• MedischeScholing
• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW)
• Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
• Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL)
• Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
• Vakbekwaam in Zorg

Voor nieuwe, op de markt toegelaten geneesmiddelen bestaan meestal nog geen richtlijnen. Artsen ontvangen daarentegen wel al veel informatie van de registratiehouders van het nieuwe geneesmiddel. Dat maakt het lastig om te bepalen of een nieuw, vaak duur geneesmiddel voor de patiënt een meerwaarde heeft ten opzichte van de bestaande middelen. Met het programma MedicijnBalans biedt IVM zorgprofessionals feitelijke en actuele informatie over nieuwe geneesmiddelen en stimuleert het de discussie over de meerwaarde van deze middelen. Het doel: artsen helpen een onderbouwde keuze te maken en hen stimuleren doelmatig voor te schrijven.

MedicijnBalans is een programma van het IVM dat wordt gesubsidieerd door VWS. Het IVM neemt jaarlijks een aantal nieuwe geneesmiddelen onder de loep. Dit kunnen medicijnen zijn die nieuw op de markt komen, maar ook middelen waarvan de indicatie wordt uitgebreid.

Werkwijze

Het IVM werkt samen met beoordelingsinstanties, beroepsorganisaties, registratiehouders, kennisinstituten en experts om informatie over de nieuwe geneesmiddelen te verzamelen en te verspreiden. Dit levert neutrale en objectieve informatie op die door het IVM of door de experts op het gebied van de desbetreffende geneesmiddelen uitgedragen wordt naar artsen en andere belanghebbenden.

De materialen die we ontwikkelen leggen we voor aan inhoudelijke experts zoals medisch specialisten, huisartsen en apothekers. Informatie over een specifiek geneesmiddel wordt ook voorgelegd aan de desbetreffende registratiehouder. Naar aanleiding van de reacties kijken we of de feitelijke informatie aanvulling behoeft. De informatie is niet statisch: nieuwe informatie, onderzoeken en ervaringen maken de informatie steeds completer.

Raad van Bestuur/directie

dhr. drs. R.J.W.M. Coolen van Brakel, directeur

Manager financiën

mevr. drs. C.T. Leliveld

Manager projecten en overheid

mevr. dr. M. Dankers

Manager scholing en advies

mevr. M. van Vulpen

Raad van Toezicht

dhr. P. Bosselaar (voorzitter)
mevr. X. van Praag
dhr. dr. M.T.M. van Raaij
dhr. dr. E.R. Heerdink
mevr. R. Leber

Medewerkers

Stichting Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik is door de Belastingdienst aangewezen als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Een ANBI is een kerkelijke, levensbeschouwelijke, charitatieve, culturele of wetenschappelijke instelling of een instelling die op een andere manier bijdraagt aan het algemene nut.

Voor het verkrijgen of behouden van de ANBI-status moet Stichting Instituut voor Verantwoord medicijngebruik voldoen aan bepaalde voorwaarden en een aantal gegevens op een website publiceren. De vereiste publicatiegegevens kunt u downloaden via onderstaande button 'Standaardformulier publicatieplicht'.

Hier vind u de openbare versie van de jaarrekening 2023.

Het IVM heeft momenteel geen vacatures.

Het IVM verschijnt regelmatig in de pers: op televisie, radio, in de krant of op online nieuwssites. Bekijk hier het overzicht.

24 maart 2025: uitzending Editie.nl, reportage over Ozempic-gezicht

• Ook in de uitzending van Editie.nl een reportage over het 'Ozempic gezicht'. Collega en apotheker Marloes Dankers spreekt haar zorgen uit over te snel afvallen met afslankmedicatie. "Eerst verdient de voedingsindustrie geld om ons allemaal te dik te maken. Vervolgens gaat het geld naar de farmaceutische industrie naar geneesmiddelen om af te vallen. En nu zien we dat cosmetische klinieken nodig zijn om allerlei correcties aan te passen." Deze keten wil je doorbreken aldus Dankers.

21 maart 2025: Het fenomeen Ozempic-gezicht levert cosmetische chirurgen nieuwe klanten op

• Interessant artikel in dagblad Trouw van 21 maart jl. van redacteur Frank Straver over het fenomeen 'Ozempic-gezicht' met medewerking van collega en apotheker Marloes Dankers.. "We laten eerst de voedingsindustrie veel geld verdienen door ons dik te maken, en dan kan vervolgens de farmaceutische industrie veel geld verdienen door ons weer te laten afvallen.” Leestip! 

21 maart 2025: Makkelijker melden leidt tot meer meldingen van incidenten

• PW: Openbaar apothekers meldden in 2024 veel meer medicatie-incidenten bij VMI dan een jaar eerder. VMI zag in 2024 zelfs een verdubbeling van het aantal meldingen uit openbare apotheken. De meeste incidenten ontstaan tijdens de receptverwerking en bij het pakken, etiketteren en afleveren van medicatie. Een bijdrage van Sally Al-Azzawi (student Farmacie en stagiaire IVM) en Rob Essink (apotheker IVM).

Maart 2025: SGLT2-remmers en GLP1-agonisten: meer dan glucoseverlaging

• Op Socares een nascholing over de 'SGLT2-remmers en GLP1-agonisten: meer dan glucoseverlaging’ van IVM-collega’s Marloes Dankers (apotheker) en Paul Geels (specialist ouderengeneeskunde - adviseur). Na het bestuderen van dit artikel:
  • ken je de werkingsmechanismen van de SGLT2-remmers en GLP1-agonisten
  • begrijp je waarom SGLT2-remmers en GLP1-agonisten werkzaam zijn bij patiënten met diabetes mellitus type 2 en bij patiënten met andere aandoeningen die geen diabetes mellitus hebben
  • ken je de effectiviteit, werkzaamheid, bijwerkingen en contra-indicaties van SGLT2-remmers en GLP1-agonisten
  • weet je wat de aandachtspunten zijn bij het gebruik van SGLT2-remmers en GLP1-agonisten door kwetsbare ouderen
  • kun je in je dagelijks werk aan zorgmedewerkers die een rol hebben bij de toediening van geneesmiddelen passende instructies geven over SGLT2-remmers en GLP1-agonisten

Februari 2025: Iedereen slank?

• HP/DeTijd: "Moeten we het obesitasprobleem wel door de farmaceutische industrie laten oplossen? Het is eigenlijk absurd: we laten eerst de voedselindustrie heel veel verdienen met ons dik maken en vervolgens laten we de farmaceutische industrie heel veel verdienen om ons weer slanker te maken. Het wordt pas echt goedkoper wanneer het uit het patent gaat en dan ben je tien à vijftien jaar verder. Voorlopig is de vraag zo groot dat fabrikanten er veel voor kunnen vragen.” Quotes van collega en apotheker Marloes Dankers. 

31 januari 2025: Samen zorgen voor gepast gebruik ADHD-medicatie

• In de special Apotheekteams van het Pharmaceutisch Weekblad (PW) aandacht voor het artikel 'Samen zorgen voor gepast gebruik ADHD-medicatie’. IVM-adviseur Marieke Bulsink en IVM-trainer Menno van Woerkom blikken hierin terug op de 28 FTO-begeleidingen en 11 balietrainingen over zorgvuldig beleid bij ADHD-medicatie en het signaleren van oneigenlijk gebruik van deze medicatie. “Het project Gezonde focus is een mooi voorbeeld van een gezamenlijke aanpak van apothekers en apotheekteams om het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie terug te dringen. Resultaat: betere zorg voor patiënten met ADHD, meer bewustzijn over oneigenlijk gebruik en meer aandacht voor het verhaal achter het recept voor ADHD-medicatie.” Lees er alles over in het PW-artikel (bron: Pharmaceutisch weekblad 31.01.2025 160 I 5). 

30 januari 2025: Toename langdurig gebruik van sterkwerkende opioïden

• PW: Bijna 35% van de gebruikers van sterkwerkende opioïden op voorschrift van de huisarts, zoals morfine, oxycodon en fentanyl, kreeg voor meer dan drie maanden verstrekt. Dat blijkt uit de themarapportage Opioïden van het IVM.

30 januari: Opkomst en aftocht van covid-19-medicatie

• NTVG: Na de uitbraak van de pandemie waren hydroxychloroquine, lopinavir/ritonavir en remdesivir de eerste middelen die werden ingezet bij covid-19. Al snel kwamen de eerste negatieve studieresultaten over deze middelen. Ze verdwenen dan ook uit de behandeladviezen, remdesivir als laatste. Dat zie je op deze tijdslijn, die is samengesteld op basis van een globaal literatuuroverzicht. Een bijdrage van IVM-collega Marloes Dankers (bron: Ned Tijdschr Geneeskd. 2025;169:C5774).

24 januari: Soms ernstige incidenten doordat geneesmiddel niet beschikbaar is

• PW: Beschikbaarheidsproblemen kunnen tot medicatie-incidenten leiden. Er zijn aanwijzingen dat sommige van deze incidenten grote gevolgen kunnen hebben voor de patiënt. Dit is een van de conclusies van een verkennende studie onder zorgprofessionals. “Afleveraars zien het leveren van een andere sterkte als meest risicovol voor het optreden van medicatie-incidenten.” 
  
  Om inzicht te krijgen in de omvang, gevolgen en mogelijke oorzaken van (bijna-)medicatie-incidenten als gevolg van beschikbaarheidsproblemen van geneesmiddelen heeft Zahra Zohali, masterstudent van Medical Pharmaceutical Sciences van de Universiteit Groningen, in samenwerking met medewerkers van het CBG en VMI een onderzoek gedaan (bron: Pharmaceutisch Weekblad 24.01.2025 160 | 4).

23 en 24 januari: Alcohol en drugs achter het stuur

• Eind januari was er veel aandacht in de dagbladen voor rijden met middelen (onder andere AD.nl en L1nieuws.nl). Dit naar aanleiding van onderzoek en berichtgeving dat meerdere chauffeurs van een afvalbedrijf uit Uden onder invloed waren van verdovende middelen.

  Niet alleen rijden onder invloed van drugs en alcohol maar ook het rijden met bepaalde medicijnen is levensgevaarlijk en strafbaar. Dit laatste is helaas minder bekend. De politie kan iedere bestuurder controleren op drugs- of medicijngebruik. Er zijn medicijnen waar dezelfde stoffen in zitten als in drugs. Dit zijn medicinale cannabis, dexamfetamine en morfine. Voor deze middelen zijn er strenge regels voor gebruik in het verkeer. Apotheker en voorschrijver, informeer je patiënt of ze veilig met hun medicijn kunnen rijden. Kijk op Rijveiligmetmedicijnen.nl of je mag rijden met het medicijn. 

23 januari 2025: Pijnstillers - medicatie in stappen

• TvPO: Feit: 1 op de 4 Nederlanders heeft chronische pijn en gebruikt pijnstillers. En ongeveer 1 op de 3 gebruikers van sterkwerkende opioïden in de huisartsenpraktijk neemt deze middelen meer dan drie maanden. In het eerste nummer van het TvPO tijdschrift een interessant artikel van IVM collega’s en apothekers Anke Lambooij en Marloes Dankers over verschillende soorten pijn, pijnladder, keuze van pijnstillers en bijwerkingen. Van paracetamol, NSAID tot opioïden. “Streef ernaar dat de patiënt zo laag mogelijk op de pijnladder blijft.” En “Langzaam afbouwen van opioïden kan ontwenningsverschijnselen verminderen.” (bron: TvPO februari 2025). 

9 januari 2025: Dag van Verantwoord Medicijngebruik - Medicijntekorten blijven zorgwekkend: oplossing nog niet in zicht

• Persbericht IVM:  Van de medicijngebruikers heeft 42% de afgelopen zes maanden last gehad van de medicijntekorten. De meesten van hen (84%) maken zich hier zorgen over. Bovendien vinden ze dat de politiek te weinig aandacht heeft voor het oplossen van de tekorten. Dat blijkt uit een recente enquête onder leden van het Medicijnpanel van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM).

9 januari 2025: Dag van Verantwoord Medicijngebruik - Medicijntekorten blijven zorgwekkend: oplossing nog niet in zicht

In de media en op social media volop aandacht voor de Dag van Verantwoord Medicijngebruik. Een selectie:

• Algemeen Dagblad, Medicijntekort raakt miljoenen Nederlanders
• Gezondheidsnet, Medicijntekorten blijven zorgwekkend: oplossing nog niet in zicht.
• Medisch Contact, Artsen en apothekers denken anders over alternatieve oplossingen medicijntekorten
• Metro, Dag van Verantwoord Medicijngebruik gaat over medicijntekorten: 'Het is al zes jaar wachten op een oplossing'
• NU.nl, Medicijntekort krimpt, maar dat is geen reden tot juichen.
• NU.nl, Waarom er zo veel medicijnen worden verspild (en wat ertegen te doen is).
• Pharmaceutisch Weekblad, Van slag omdat je medicijn niet te krijgen is.
• Seniorenwijzer, Medicijntekorten, een groeiend probleem.
• Uitzending Meldpunt Max, Medicijnen op Rantsoen

1 december 2024: nascholing Diagnostiek en behandeling van reumatoïde artritis bij ouderen

• Op Socares.nl een nascholing over de 'Diagnostiek en behandeling van reumatoïde artritis bij ouderen' van IVM-collega's Sophie ter Hark (apotheker) en Paul Geels (specialist ouderengeneeskunde - adviseur). In deze nascholing leer je wat je kunt doen bij patiënten met een vermoeden op reumatoïde artritis. Daarnaast heb je na deze nascholing actuele kennis over de medicamenteuze behandeling van reumatoïde artritis inclusief kennis van de nieuwste middelen. Je kunt na deze nascholing samen met de reumatoloog en binnen de grenzen van je verantwoordelijkheid patiënten begeleiden bij een veilige behandeling van hun reumatoïde artritis.

1 december 2024: artikel over Doelmatig gebruik van nieuwe geneesmiddelen

• Op Socares.nl een artikel van Marloes Dankers, apotheker bij het IVM: "Elk jaar komen er nieuwe geneesmiddelen beschikbaar op de Nederlandse markt. Nieuwe middelen kunnen bijdragen aan betere kwaliteit van leven van patiënten. Ze kunnen echter ook nadelen hebben, zoals onbekende langetermijnveiligheid en hogere kosten. Het doelmatig gebruik van nieuwe geneesmiddelen is daarom belangrijk." Het artikel is een samenvatting van het proefschrift ‘New medicines in primary care: perspectives and practices of healthcare professionals’, waarop Marloes Dankers op 14 november 2023 promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

23 november 2024: De afslankrevolutie: medicijnen zoals Ozempic zetten de wereld op zijn kop

• In Het Financieele Dagblad uitgebreid aandacht voor afslankmedicijnen als Ozempic in de strijd tegen obesitas. Met medewerking van IVM apotheker Marloes Dankers: ‘Er zijn ook artsen die de middelen voorschrijven. Dat mag, maar sommigen ‘handelen niet in lijn met de voorschriften van hun beroepsgroep. Soms spelen er commerciële motieven waar je vraagtekens bij kunt zetten.’ Dankers reflecteert ’Is het wenselijk om een gezondheidsprobleem met medicijnen weg te poetsen? We zijn iets aan het oplossen dat je eigenlijk zou moeten voorkomen. Dat doen we ook al met hoge bloeddruk en cholesterol - ook dat zijn leefstijlaandoeningen die we aanpakken met medicijnen. Dat spanningsveld, ik ben er nog niet uit."

15 november 2024: De hoge prijs van medicatiefouten in het ziekenhuis

• In het Pharmaceutisch Weekblad van vandaag aandacht voor ‘De hoge prijs van medicatiefouten in het ziekenhuis’. Uit een inventarisatie van VMI blijkt dat medicatie-incidenten met add-on geneesmiddelen vaak in het ziekenhuis voorkomen. De incidenten hebben een grote impact op zowel de patiënten als de ziekenhuisorganisatie. Het is daarom belangrijk deze medicatie-incidenten periodiek te evalueren zodat op tijd actie kan worden ondernomen om nieuwe incidenten te voorkomen (bron: Pharmaceutisch Weekblad 15.11.2024 159 | 46). 

2 november 2024: Omvolking, complotten en medisch advies: 30 Nederlandstalige podcasts verspreiden structureel misinformatie. “Dit is levensgevaarlijk'.

• Pointer: Onderzoek van Pointer komt met 20 podcasts die middelen als ivermectine en hydroxychloroquine aanraden als geneesmiddel voor Covid. Dit soort medische misinformatie heeft stevige effecten in de echte wereld, merkt Ruud Coolen van Brakel, directeur van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. “Deze middelen werken niet. En mensen laten reguliere behandelingen schieten ten faveure van alternatieve therapieën. Om mensen te laten experimenteren met onbewezen therapieën is levensgevaarlijk.” Lees ook het artikel: Kinderbloed drinken en HIV in vaccins, gewoon te luisteren op Spotify.

1 november 2024: Post-COVID - behandelopties voor specifieke klachten

• PiL: In de afgelopen twee jaar is IVM-collega Marloes Dankers vanuit haar werk bij het IVM in de wereld van post-COVID gerold. "Er ging een wereld voor me open met afkortingen als PEM, POTS en MCAS waar ik in mijn hele opleiding en werkzame leven nog nooit van heeft gehoord. Helaas geldt dat nog steeds voor veel zorgprofessionals, met veel leed bij patiënten tot gevolg. Daarom ben ik blij dat ik vanuit PCNN | Post-COVID Netwerk Nederland een kleine bijdrage heb mogen leveren aan meer bekendheid voor post-COVID en (deels behandelbare!) klachten met een artikel in PiL nascholing."

5 oktober 2024: Is er een kwaliteitsverschil tussen goedkope en duurdere paracetamol?

• Omroep Max: IVM collega en apotheker Marieke van den Berk-Bulsink schept duidelijkheid in dit artikel over het prijsverschil en kwaliteitsverschil tussen verschillende soorten paracetamol. “Er zit geen verschil in werking; dit mag namelijk niet voor de registratie. Elke fabrikant heeft wel zijn eigen tablet qua grootte, vorm, gebruiksgemak en dergelijke. Hierdoor kan er een verschil in prijs ontstaan. De consument kan daardoor een voorkeur voor een bepaald merk, en daarmee prijs, hebben’. 

27 september 2024: Schimmige onlinehandel in afslankmiddel Ozempic floreert

• Het Financieele Dagblad: Interessant artikel over de gevaren van de illegale handel in Ozempic. 'Snel een doosje Ozempic: afslankhype leidt tot wildgroei in onlinehandel’. Met enkele spraakmakende uitspraken van IVM collega en apotheker Marloes Dankers: 'Wie zegt mij dat er aan de andere kant geen 16-jarig meisje met anorexia zit te bestellen? Dat is het risico dat verkopers online nemen. Dit druist in tegen alle richtlijnen de wij als beroepsgroep hebben afgesproken. Geen zorgverlener zou zich hiervoor moeten lenen’. 

20 september 2024: Verboden reclames Ozempic circuleren op social media

• Radio 1: Verboden reclames voor het diabetesmedicijn en zogenaamd wonderafslankmiddel Ozempic overspoelen social media. Tom Zwaan, inspecteur bij Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en IVM collega Marloes Dankers waarschuwen bij Radio1 over de risico's. Luister het gehele fragment. 

10 september 2024: Afslank 'wondermiddel' illegaal verkocht op social media

• Brabant Nieuws: Omroep Brabant ontdekte dat een beauty bedrijf uit Veghel het afslankmiddel Saxenda illegaal via Instagram verkoopt. Marloes Dankers van het IVM ziet dit met lede ogen aan. "Bij dit geneesmiddel wil je goede begeleiding; een arts moet afwegen of het middel samen kan met je andere middelen, of het samengaat met andere aandoeningen", vertelt ze. Ook geeft ze aan dat de huisarts een behandeling altijd moet combineren met de juiste leefstijladviezen. "Die controle ontbreekt volledig als mensen het op eigen houtje gaat kopen."
  Lees ook het bijbehorende artikel.

27 augustus 2024: Miljoenen Nederlands laten zich weer vaccineren

• Radio 5: Deze week kunnen miljoenen Nederlanders, met name 60+ers en zorgmedewerkers, weer een afspraak maken voor een nieuwe inenting tegen corona. Het boostervaccin van Pfizer/BioNTech is ter bescherming tegen de nieuwe FLiRT-variant. IVM collega Marloes Dankers geeft toelichting in de uitzending van Radio 5. 

2 augustus 2024: Tekorten oorzaak van 20% medicatie-incidenten

• PW: Een kleine 20% van de medicatie-incidenten in de openbare apotheek is het gevolg van een leveringsprobleem, waardoor een patiënt bijvoorbeeld na een noodgedwongen levering van een andere sterkte, hetzelfde aantal tabletten per dag blijft innemen. Dit concludeert Voorkomen Medicatie-Incidenten (VMI), na 145 meldingen door openbaar apothekers uit 2023 te hebben geanalyseerd.
  
  Rob Essink, apotheker IVM: “Door meldingen kunnen we risico’s in de farmaceutische zorg identificeren. En door incidenten met elkaar te delen, kunnen apotheken maatregelen nemen om deze te voorkomen. Een melding kost slechts een paar minuten en voorkomt leed bij patiënten en collega’s. Bovendien kan melden ook anoniem.”

23 juli 2024: Nieuwe medicijnen voorschrijven in de eerste lijn

• In de podcastaflevering ‘Nieuwe medicijnen voorschrijven in de eerste lijn’ van Huisarts en Wetenschap interviewt Femke Veldman IVM-apotheker Marloes Dankers over het voorschrijven van nieuwe medicijnen. Marloes verdedigde eind vorig jaar haar proefschrift ‘New medicines in primary care: perspectives and practices of healthcare professionals’. Dit proefschrift gaat over nieuwe geneesmiddelen in de eerstelijnszorg en de keuzes en visies van eerstelijnszorgverleners.

  Lees ook het bijbehorende interview in Huisarts en Wetenschap ‘Nieuwe geneesmiddelen: weloverwogen voorschrijven of afwachten?’ (voor het complete artikel is een inlog nodig). 

16 juli 2024: Afvalmedicijn Wegovy niet in basispakket zorg: 'Overconsumptie ligt op de loer, het is té effectief'

• Spraakmakers: in de radio uitzending pleit IVM apotheker Marloes Dankers in een discussie over het wel/niet vergoeden van afvalmedicijn Wegovy in het basispakket zorg, voor een preventieve aanpak van obesitas in plaats van enkel oplossen met medicijnen "We moeten kijken welke patiënten het echt nodig hebben." 

16 juli 2024: Afvallen met Ozempic of Saxenda: ‘Het is absoluut geen quick fix’

• In de Nationale Zorggids van vandaag een interview met IVM-apotheker Marloes Dankers en gebruiker Wiebke over afvallen met de ‘wondermiddelen’ Ozempic en Saxenda. Maar wat weten we eigenlijk over de langetermijneffecten van deze middelen? En hoe zit het met de nepvarianten? “Alleen Saxenda is in Nederland officieel geregistreerd en beschikbaar voor obesitas”, legt Marloes Dankers uit. “Ozempic niet. Dat is bedoeld voor diabetespatiënten, maar we weten dat het ook vaak wordt gebruikt om af te vallen.”
  
  Naast bijwerkingen als maag- en darmklachten zijn er ook een stuk minder onschuldige bijwerkingen zoals een klein verhoogd risico op ontsteking van de alvleesklier en alvleesklierkanker. “Er is heel veel wat we nog niet met zekerheid weten.” Marloes adviseert iedereen die vanwege gezondheidsrisico’s wil afvallen, om éérst te overleggen met een arts – en niet zelfstandig met diabetesmedicijnen in de weer te gaan.

5 juli 2024: Van de ervaringen van patiënten met geneesmiddelen kun je veel leren

• PW: Doel van het in 2004 opgerichte Meldpunt Medicijnen is patiënten een stem te geven. Zij kunnen hier hun ervaringen met geneesmiddelen kwijt en tegelijkertijd leren van bevindingen van anderen. Patiënten hebben de afgelopen twintig jaar een kleine 40.000 ervaringen met geneesmiddelen gedeeld. In PW 27/28 een analyse van deze ervaringen en ondernomen acties. Rob Essink en Sophie ter Hark zijn apothekers werkzaam bij het IVM (bron: Pharmaceutisch Weekblad 05.07.2024 159 | 27/28).

22 juni 2024: Pilletje voor het plezier met gevaarlijke bijwerking

• Algemeen Dagblad: In het AD-artikel van 22 juni jl. ziet het IVM een andere oplossing voor de illegale erectiepillen, namelijk maak legale erectiepillen verkrijgbaar zonder recept. “Die pillen zijn populair en ze werken. Maar mannen hebben geen zin om ervoor naar de dokter te gaan, zeker omdat een groot deel ze vooral bij het uitgaan gebruikt. Maak die pillen dan gewoon beschikbaar via de #apotheek. Dat hebben ze in Groot-Brittannië ook gedaan”, zegt de directeur van het instituut, Ruud Coolen van Brakel. “De pillen zijn voor de meeste mensen relatief veilig en met een paar vragen bij de apotheek kun je de mensen voor wie ze wel een risico zijn eruit pikken. Je ziet nu dat de meesten zich geen bal aantrekken van de receptplicht. Dus dan kun je dat het beste maar aanpassen. Dan ontmoedig je ook het illegale traject.” (Het online artikel is exclusief voor abonnees)

7 juni 2024: Rijden met benzo’s: voor patiënt veel onduidelijk

• PW: Patiënten die benzodiazepinen gebruiken blijven vaak met vragen zitten over het effect hiervan op de rijvaardigheid. Informatie die de apotheker of huisarts verstrekt is vaak onvoldoende toegespitst op hun specifieke situatie. Dit blijkt uit een enquête van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. “Vertel de patiënt hoe lang de rijbeperking geldt na inname.” Sophie ter Hark, Marcel Stroo en Els Dik zijn alle drie apothekers en werkzaam bij het IVM. Pharmaceutisch Weekblad 07.06.2024 159 | 23

juni 2024: Meldpunt Medicijnen

• Huisartsenservice magazine: in deze bijdrage gaat apotheker Rob Essink in op het Meldpunt Medicijnen, dé website waar medicijngebruikers hun (positieve en negatieve) ervaringen met medicijnen (anoniem) kunnen delen en anderen deze ervaringen kunnen inzien. Met als doel samen werken aan een beter, veilig en verantwoord medicijngebruik. Het Meldpunt geeft patiënten een stem. In de afgelopen 20 jaar hebben patiënten hier zo’n kleine 40.000 ervaringen met geneesmiddelen met elkaar gedeeld. IVM maakt je beter!

30 mei 2024: Arts afvalkliniek verkocht recepten voor Ozempic op Marktplaats voor 200 euro

• RTL Nieuws: Een arts van een Nederlandse afvalkliniek is door RTL Nieuws ontmaskerd met verkoop van ozempic recepten op marktplaats. Na betaling van een tikkie van 200 euro stuurde de arts het recept naar een apotheek. Zonder consult of medische check werden de medicijnen daarna geleverd! IVM collega en apotheker Marloes Dankers is gevraagd om een reactie en noemt het 'een nieuw dieptepunt' dat RTL Nieuws zo makkelijk en vooral op deze manier aan het diabetesmedicijn Ozempic kon komen. Zij is geschrokken van de bevindingen. "Er is voor Ozempic een goede medische beoordeling nodig of dit middel geschikt is voor jou of niet. Kan het bijvoorbeeld met andere aandoeningen die je hebt of medicijnen die je gebruikt? Dat gaat hier al gruwelijk mis." Dergelijke medicijnen moeten altijd worden voorgeschreven in combinatie met leefstijlveranderingen en constante begeleiding van een arts. "De veiligheid van de patiënt is in dit geval dan ook in het geding. Dit middel kan slecht zijn voor je maagdarmstelsel. Daarnaast is er geen ervaring met dit middel bij patiënten met slechte nieren, een slechte lever of ernstig hartfalen. In potentie is dit middel schadelijk en bij onverantwoord gebruik kan het dus fout gaan." De arts heeft spijt betuigd en zegt te zijn gestopt met het tegen betaling uitschrijven van recepten. Bekijk hier het item in het RLT Nieuws van 19.30 uur.

28 mei 2024: Geen aandacht voor medicijntekort in coalitieakkoord frustreert patiënten: 'Staat niet hoog op de agenda'

• EenVandaag: in de uitzending aandacht voor het medicijntekort. IVM collega Marloes Dankers geeft duiding. “In de afgelopen jaren zijn we steeds meer afhankelijk geworden van een paar productielocaties voor geneesmiddelen en de grondstoffen ervan, met name in China en India. Als daar problemen ontstaan op logistiek vlak of in de productie heeft dat gelijk enorme impact op de beschikbaarheid van geneesmiddelen wereldwijd”. Ook door het effectieve prijsbeleid dat Nederland heeft gevoerd wat geresulteerd heeft in kostenbesparing, zie je dat als een middel weer beschikbaar komt, eerst de landen worden beleverd die de hoogste prijs betalen. 

18 mei 2024: Slaapmiddelen zijn niet zo onschuldig als ze lijken. Zijn zeer verslavend

• Algemeen Dagblad: Interessant artikel over de risico’s van (langdurig) gebruik van benzodiazepines. IVM collega en apotheker Anke Lambooij waarschuwt: “Het is Russisch roulette met designer benzo's. Er is veel minder bekend over de dosering en de werkingsduur”. Onderzoek wijst uit dat vorig jaar ruim 1,2 miljoen Nederlanders slaap-en kalmeringsmiddelen kregen voorgeschreven door huisartsen en psychiaters. Van hen slikken 125.000 mensen de medicatie langer dan een jaar en 272.100 doen dat langer dan acht maanden.

18 mei 2024: De hallucinerende wereld van drugstherapie

• Pointer: "Het is Russisch Roulette met drugstherapie", waarschuwt IVM directeur Ruud Coolen van Brakel in de radio uitzending over de hallucinerende wereld van de drugstherapie. Pointer onderzoekt 40 online partijen die therapie aanbieden met geestverruimende middelen, bedoeld om depressies en trauma's te behandelen. Maar toezicht op deze markt ontbreekt en er worden soms ook verboden middelen aangeboden. “Het is gewoon wachten tot het een keer misgaat”, zegt Ruud Coolen van Brakel. Van Brakel pleit daarom voor een meldpunt voor mensen die zichzelf hebben blootgesteld aan dit soort therapieën: “Zo krijg je meer inzicht in de markt van psychedelica en is het ook veel makkelijker te herkennen waar het fout gaat. Je kunt daarmee een groot deel van die ondergrondse markt die tot nu toe nog niet zichtbaar is, in kaart brengen.”

18 mei 2024: Ozempic is een ingewikkeld ethisch vraagstuk geworden

• Foodlog: Interessant opiniërend artikel over de zoektocht naar effectieve behandelingen van obesitas en de vraag naar deze producten door mensen die graag simpel niet dik willen worden of makkelijk willen afvallen. Echte patiënten dreigen naast de middelen te grijpen. De toegenomen vraag zet niet alleen de beschikbaarheid van de middelen onder druk, maar ook het zorgbudget. Overheid en verzekeraars staan voor een fors ethisch vraagstuk. IVM directeur Ruud Coolen van Brakel: “Als samenleving zijn we alleen maar dikker, dikker en nog eens dikker geworden. We kunnen wel roepen dat het verstandig is om gezonder te eten en meer te bewegen, maar de effectiviteit van niet-medicamenteuze behandelingen van obesitas is uitermate laag.”

17 mei 2024: Helpt THC-wietolie tegen kanker?

• Meldpunt Max: In deze uitzending geeft IVM apotheker Marloes Dankers toelichting op het (illegaal) gebruik van wietolie in Nederland. Dankers doet een oproep aan iedere potentiële gebruiker:  "als je overweegt (medicinale) cannabis te gebruiken: overleg met een arts en gebruik alleen medicinale cannabis met gestandaardiseerde samenstelling en kwaliteit via de apotheek en geen illegaal gestookte risicovolle brouwsels. En voor alle zorgverleners: blijf weg van het stigmatiserende beeld van cannabis, doe niet alles direct af als kwakzalverij en laat je informeren, bijvoorbeeld via dit al wat oude, maar nog steeds actuele IVM Themajournaal Medicinale Cannabis'. 

15 mei 2024: Biosimilars leiden tot drastische besparingen, maar toekomst onzeker

• DOQ: lees het interview met IVM-collega Anke Lambooij over de toekomst van biosimilars. Samen met Arnold Vulto – emeritus hoogleraar ziekenhuisfarmacie Erasmus MC Rotterdam – schreef Lambooij het onlangs verschenen rapport ‘Biosimilar beloften waargemaakt’. 

  Door de komst van biosimilars – die meestal een lagere prijs hebben dan hun innovatieve voorgangers – zijn de uitgaven aan biologische geneesmiddelen drastisch gedaald: van 2015 tot 2022 liepen de besparingen op tot bijna 800 miljoen euro per jaar. Dit blijkt uit het rapport van Anke Lambooij en Arnold Vulto. Maar de lage prijzen leiden ook tot zorgen. Blijft het voor farmaceutische bedrijven interessant om in de toekomst nieuwe biosimilars te ontwikkelen? Anke Lambooij geeft een toelichting aan DOQ.  

13 mei 2024: ‘Neutraal voorschrijven is een uitdaging’

• FarmaMagazine: Bij het voorschrijven van nieuwe geneesmiddelen laten huisartsen zich in geringe mate door wetenschappelijk bewijs leiden. In dit interview met IVM-apotheker Marloes Dankers lees je de belangrijkste uitkomsten van haar promotieonderzoek. Wat zijn de voorschrijfpatronen en welke factoren spelen een rol bij het voorschrijven van nieuwe middelen door huisartsen? Wat is de beïnvloeding van de farmaceutische industrie op het voorschrijfgedrag van de huisarts? Lees ook het proefschrift: New medicines in primary care: perspectives and practices of healthcare professionals.

1 mei 2024: 125 duizend Nederlanders slikken het hele jaar verslavende slaap- en kalmeringsmiddelen

• Investico: Vijftien jaar geleden nam het kabinet maatregelen om verslaving te voorkomen. Benzodiazepinen worden sinds 2009 in de regel niet meer betaald uit het basispakket van de zorgverzekering. Uit de cijfers van SFK blijkt dus dat in 2023 meer dan 800 duizend patiënten de medicatie zelf betaalden. Waarschijnlijk krijgt de rest van de gebruikers, 400.000 mensen, de medicijnen vergoed omdat ze een permanente angststoornis of epilepsie hebben.

  Het ontmoedigingsbeleid heeft dus geen groot effect gehad, ziet apotheker Anke Lambooij van het IVM. “Het gebruik van de benzodiazepinen in Nederland is nog steeds ongezond hoog”, vindt zij. Een verklaring daarvoor is de relatief lage prijs

• Trouw: Nederlanders slikken veel te lang verslavende slaap- en kalmeringsmiddelen. Het gebruik van verslavende slaap- en kalmeringsmiddelen loopt uit de hand. Mede door de hoge werkdruk komen huisartsen niet toe aan hulp voor patiënten bij het afbouwen. (Dit artikel is exclusief voor abonnees)

19 april 2024: Zorgmedewerker krijgt niet-actuele en vage toedienlijst

• PW: In nummer 16 van het Pharmaceutisch Weekblad aandacht voor het artikel 'Zorgmedewerker krijgt niet-actuele en vage toedienlijst'. Dat is de belangrijkste conclusie van masterstudent Farmacie Shad Hussein en apotheker Els Dik uit een analyse van 125 audits uitgevoerd door IVM-apothekers in de langdurige zorg. Uit deze audits kwamen vijf belangrijke knelpunten naar voren. Het belangrijkste verbeterpunt is dus de toedienlijst, want deze is niet altijd actueel.
  Ook de apotheker speelt een belangrijke rol bij vier van de vijf knelpunten. Het IVM adviseert apothekers om over deze knelpunten het gesprek aan te gaan met de instelling en haar voorschrijvers.

16 april 2024: Besparingen inzet biosimilars

• Persbericht IVM: Het IVM heeft berekend dat in de periode 2015-2022 de inzet van biosimilars bij vijf verschillende biologische geneesmiddelen heeft geleid tot een kostenbesparing van 82%. Aan deze middelen gaf Nederland in 2015 662 miljoen euro uit. In 2022 waren de uitgaven aan dezelfde middelen gedaald tot 169 miljoen, terwijl er veel meer patiënten werden behandeld. Als we het aantal patiënten uit 2022 zouden hebben behandeld tegen de kosten per patiënt van 2015 dan had dat 954 miljoen gekost. We gaven echter 169 miljoen uit. 

  Het rapport ‘Biosimilar Beloften Waargemaakt’ van maart 2024 is een vervolg op het rapport dat in 2021 werd gemaakt na afsluiting van het project 'Biosimilars op Maat’ dat het IVM in opdracht van het ministerie van VWS uitvoerde samen met de Initiatiefgroep Biosimilars Nederland.

• Ook bij onder meer ApothekersNieuws, Reformatorisch dagblad, Pharmaceutisch Weekblad en Zorgkrant aandacht voor het IVM-persbericht.

16 april: Melatoninepil: slaapopwekker of klachtenveroorzaker?

• Pointer: Ruim 500 slaapexperts luidden in 2019 de noodklok: haal melatonine uit de schappen van de drogist. “Het is nu ruim vier jaar na die noodklok, en we zijn geen steek opgeschoten”, stelt Ruud Coolen van Brakel, directeur van het IVM. “Ik kan nu naar de Kruidvat of Etos lopen en een potje vol kopen.”

6 april 2024: Oneigenlijk Medicijngebruik

• Stand van Nederland: In deze uitzending van Omroep WNL een interessante reportage over oneigenlijk gebruik van medicatie. Met een bijdrage van IVM directeur Ruud Coolen van Brakel.  Ozempic is op de markt als diabetesmedicijn, maar is onder millennials populair om af te vallen. Zo zijn er nog meer medicijnen die voor andere doeleinden worden gebruikt, met alle risico's van dien. "Er is niet voor niets een balans tussen de werkzaamheid en de mogelijke schadelijkheid van een middel.'

6 april 2024: Honderden miljoenen euro's aan medicijnverspilling in Nederland

• Kassa: In deze uitzending over medicijnverspilling in Nederland is IVM directeur Ruud Coolen van Brakel in de studio te gast. “Wij werden laatst geattendeerd op een Facebookgroep waarin mensen overgebleven IVF-medicatie onderling aan het verhandelen waren. Dus je ziet op allerlei vlakken dat mensen het maatschappelijk onacceptabel vinden dat middelen niet hergebruikt kunnen worden en dat die gewoon weggegooid moeten worden. Het is doodzonde. Het is geldverspilling en het is maatschappelijk onverantwoord omdat we op allerlei gronden tekorten te hebben. De enige die hier profijt van heeft is de farmaceutische industrie.”

23 maart 2024: ADHD-pil - Oneigenlijk gebruik door studenten

• TvPO: ADHD-medicatie slikken die aan iemand anders is voorgeschreven: het is niet verstandig. Toch doet 1 op de 30 studenten dit soms. In dit artikel van IVM-collega's Marieke van den Berk-Bulsink en Marcel Stroo i.s.m. Michelle van der Horst van Trimbos lees je waarom, of het kwaad kan en hoe poh’s-ggz kunnen helpen het oneigenlijk gebruik te voorkomen. 

22 maart 2024: Insulines met op elkaar lijkende namen het vaakst verwisseld

• PW: Nu steeds meer insulines op de markt verschijnen, neemt de kans op verwisselingen − en dus medicatie-incidenten − toe. In 2023 kwamen 794 meldingen over incidenten met insulines binnen bij Voorkomen Medicatie-incidenten (VMI). Insuline aspart (Novorapid) en insuline aspart/insuline aspart protamine (Novomix) werden het meest verwisseld. Farmaciestudent Boris Seijkens schreef hier een artikel over voor PW (Pharmaceutisch Weekblad 22.03.2024 159 | 12).

21 maart 2024: Claudia gebruikt omstreden afslankmiddel: 'Iedereen gebruikt het!'

• Telegraaf online IVM apotheker Marloes Dankers waarschuwt in deze reportage over de risico's (denk aan misselijkheid, maagdarmklachten  en ontsteling van de alvleesklier) en het slechts tijdelijke effect ('geen quick fix') van het gebruik van het omstreden afslankmiddel ozempic. De gevolgen op de lange termijn zijn onduidelijk. Het recente coma geval in België geeft aan dat zeker met vervalste ozempic je geen idee hebt wat ze in je pen stoppen. "Je bent je eigen proefkonijn", aldus Dankers.

16 maart 2024: Zorgen om verkoop nepvarianten 'afslankmiddel' Ozempic: Belgische vrouw in coma

• Nieuwsuur De uitzending over illegale verkoop van nep-Ozempic gezien?  IVM collega en apotheker Marloes Dankers uit haar zorgen om de illegale verkoop van nep-Ozempic. "Er zijn geneesmiddelen onderschept waar niks in zat, dus bijvoorbeeld een injectiepen met pure zoutoplossing. Bij het geval in België ging het om insuline, maar er zijn ook gevallen bekend dat er verontreinigde geneesmiddelen in zaten of een veel te hoge of te lage dosering. In feite kan iedereen er alles in stoppen en hoef je alleen de verpakking na te maken."

1 maart 2024: Is Droomsap veilig te gebruiken?

• Meldpunt Max: Droomsap; het klinkt als een onschuldige frisdrank, maar dit slaapmiddel bevat het geneesmiddelen ingrediënt doxylamine. Doxylamine is in Nederland alleen op recept verkrijgbaar. Artsen schrijven het voor als medicijn voor de behandeling van ernstig zwangerschapsbraken. Hoewel de verkoop officieel verboden is in Nederland, is Droomsap zonder recept verkrijgbaar in buitenlandse webshops. Wat zijn de #bijwerkingen van dit middel en is het veilig te gebruiken? IVM collega Anke Lambooij geeft toelichting in de uitzending. 

29 januari 2024: Wie heeft er het meeste recht op de schaarse afslankprik?

• NRC.nl: Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik wijst naar de producent, Novo Nordisk. „Wij waren in september meteen sceptisch, niet zozeer over de intenties, maar over het effect van die oproep. Aandacht leidt immers tot meer vraag”, zegt Marloes Dankers van het instituut. Fabrikanten zouden niet zelf de publiciteit moeten zoeken met berichten over tekorten, zegt zij. „Zij hebben een commercieel belang, zij moeten dat aan de officiële kanalen, zoals CBG, overlaten.”

20 & 21  januari 2024:  Slaap uit de Winkel. Mensen kopen van alles om lekker te slapen. Zou het werken?

• NRC weekendeditie: Melatonine en DroomSap kun je zo krijgen, maar zijn ze wel onschadelijk? Volgens de stichting Farmaceutische Kengetallen gebruikten 1,3 miljoen Nederlanders slaapmiddelen in 2022. Slaapproblemen komen veel voor. Eén op de vier Nederlanders van twaalf jaar en ouder heeft er last van, blijkt uit CBS-cijfers. Anke Lambooij, apotheker bij het IVM: “Het is geen onschuldig middel. Die suggestie heb je wel als het naast de Smarties ligt.” DroomSap raadt ze af, ondanks de lage dosering doxylamine. ”Ik zie dit als een verouderd middel met veel bijwerkingen. Je moet zorgen dat mensen het risico snappen, en weten wanneer ze beter naar de dokter kunnen gaan.”

17 januari 2024: Patiënten delen medicatie­wensen slechts beperkt met zorg­verlener

• DOQ: Ongeveer 40% van de patiënten is niet tevreden over zijn medicatie. Patiënten bespreken dat echter lang niet altijd met hun arts of apotheker, deels door onwetendheid bij wie ze precies terechtkunnen met een specifieke vraag. Dat blijkt uit onderzoek van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. Apotheker Anke Lambooij licht het onderzoek toe. “Wees als apotheker of huisarts zichtbaar voor je patiënten."

12 januari 2024: Aandacht nodig voor rationeel voorschrijven van nieuwe geneesmiddelen

• PW: Nieuwe middelen bieden extra behandelmogelijkheden, maar de risico’s zijn vaak onbekend, zegt IVM-collega en apotheker Marloes Dankers. Zij deed onderzoek naar de keuzes en visies van zorgverleners in de eerste lijn ten aanzien van nieuwe middelen en concludeerde: “Wetenschappelijk bewijs speelt een beperkte rol in de overweging een nieuw middel voor te schrijven.” Pharmaceutisch Weekblad 12.01.2024 159 | 1/2

12 januari 2024: Patiënt is vaak niet tevreden over zijn medicijngebruik

• PW: Bijna 40% van de mensen die geneesmiddelen gebruiken is niet helemaal tevreden over het gebruik en wil weten of er verbeteringen mogelijk zijn. De apotheker kan naast de huisarts een belangrijke rol spelen in het optimaliseren van het geneesmiddelgebruik, maar patiënten weten hem hiervoor nog onvoldoende te vinden. “Een mooie kans voor apothekers om zich nog zichtbaarder te maken als medicatiespecialist.” Een artikel van IVM-collega's Sophie ter Hark, Anke Lambooij en Marieke van den Berk-Bulsink vanwege de jaarlijkse Dag van Verantwoord Medicijngebruik. 

9 januari 2024: Dag van Verantwoord Medicijngebruik - meer gesprek over onnodig medicijngebruik nodig  

• Persbericht IVM:  Bijna 40% van de patiënten is ontevreden met de medicijnen die ze gebruiken. Zo blijkt uit onderzoek dat het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) uitvoerde in het Medicijnpanel. Hoewel de helft van hen iets zou willen veranderen aan de medicijnen, bespreekt slechts 30% dat met een (huis)arts of apotheker.

9 januari 2024: Radio M Utrecht

• Aan tafel!: IVM-collega Marieke van den Berk-Bulsink is uitgenodigd door Radio M Utrecht om uitgebreid stil te staan bij de Dag van Verantwoord Medicijngebruik. Het item is te beluisteren vanaf circa 08:13. 

9 januari 2024: Dag van Verantwoord Medicijngebruik, thema demedicalisering

In de media en op social media volop aandacht voor de Dag van Verantwoord Medicijngebruik. Een selectie:

• Ambiq
• Apcon
• Apotheekkennisbank
• BENU
• BijsluiterPlus
• CBD
• Coöperatieve Apothekersvereniging West-Friesland
• Crohn & Colitis NL
• Ellen Social
• Fagron
• FBA
• HuisartsenService
• Inszo
• KNMP
• Lichen Planus Vereniging Nederland
• MECVS Nederland
• Medxpert
• Mind
• Nationale Vereniging Sjögrenpatiënten
• NPO Radio 1, IVM-collega Anke Lambooij te gast in het programma Nieuws en Co (te beluisteren vanaf 42 minuten)
• NTvG
• NVDA
• Omroep Zeeland
• OptimaFarma
• Parkinson Vereniging 
• Patiëntenfederatie Nederland
• Pharmaceutisch Weekblad
• Pharmi (MedicijnWijs)
• PiL-nascholing
• Psyfar VS
• Radio Utrecht (studio M), IVM-collega Marieke van den Berk-Bulsink te beluisteren in het lunchprogramma 'Aan tafel!'
• Reformatorisch Dagblad
• ReumaZorg Nederland
• Schildklier Organisatie Nederland
• SeniorenWijzer, in de december-uitgave verscheen het artikel 'Minder pillen: waarom, wanneer en hoe?' gekoppeld aan de Dag van Verantwoord Medicijngebruik
• Service Apotheek
• Slingeland ziekenhuis
• Stichting voor Afweerstoornissen
• Telegraaf.nl
•  

Deze website en uitgegeven nieuwsbrieven zijn bedoeld voor beroepsbeoefenaren en (patiënten)organisaties die zich bezighouden met medicijngebruik. U vindt hier informatie over de organisatie en de activiteiten van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM). IVM heeft de grootst mogelijke zorg besteed aan het inrichten van deze website en het opstellen van haar nieuwsbrieven. Aan de inhoud hiervan kunnen geen rechten worden ontleend. Wij zijn niet aansprakelijk voor directe of indirecte schade die het gevolg is van het gebruik van de informatie die door middel van deze website en nieuwsbrieven is verkregen.