Webinar Informele Zorg: veel interesse, nog volop vragen

Op 22 mei organiseerde het IVM een webinar over medicatieverstrekking door mantelzorgers en vrijwilligers (informele zorg). Hieruit bleek dat het thema leeft! Maar liefst 17 van de 25 deelnemende beleids- en kwaliteitsmedewerkers uit de ouderenzorg gaven aan dat het thema speelt binnen hun organisatie. Tegelijkertijd werd duidelijk dat de praktijk weerbarstig is en dat er nog veel vragen leven.

Zoektocht naar balans en duidelijkheid

Veel deelnemers gaven aan het belang in te zien van betrokkenheid van mantelzorgers, ook bij medicatie. Tegelijkertijd is er aarzeling. Hoe organiseer je bevoegdheden, aftekenen en aansprakelijkheid? Hoe houd je het veilig, werkbaar én mensgericht?

Marja Augustinus, adviseur kwaliteit bij zorggroep Marente, schetst het spanningsveld. “In de extramurale setting gaat de samenwerking met mantelzorgers vaak vanzelf. Maar intramuraal ligt dat veel lastiger. Hoewel het formeel mag, vraag ik me af of het verstandig is om mantelzorgers verantwoordelijk te maken voor medicatie. Juist daar verblijven mensen die kwetsbaar zijn en professionele zorg nodig hebben.”

Ze benadrukt dat medicatietoediening méér is dan een handeling: “Het is ook een contactmoment waarop je kunt signaleren, klinisch redeneren en waar nodig overleggen met een arts. Als mantelzorgers dit overnemen, kost het – anders dan bij ADL-handelingen zoals het verzorgen van eten en drinken – veel tijd om het goed te organiseren. En uiteindelijk blijft de zorgprofessional toch verantwoordelijk als het misgaat.”

Praktische knelpunten, maar ook kansen

Ook Diana Klaassen, farmaceutisch coördinator bij tanteLouise, ziet de uitdaging. “Er zijn nog veel stappen te zetten. Tegelijkertijd geloof ik dat dit een belangrijk thema is waar we als sector aandacht aan moeten besteden. Veel mantelzorgers delen thuis al medicatie. Waarom zou dat in een instelling ineens niet meer mogen?”

Binnen haar organisatie werd het onderwerp actueel tijdens het herschrijven van het medicatiebeleid. In diverse dialoogsessies kwam de vraag naar voren: ‘Waarom mag een mantelzorger die thuis insuline spoot dat ineens niet meer doen?’ Die opmerking leidde tot een herbezinning.

Klaassen is helder: “Het moet veilig en goed zijn voor de cliënt én diens naasten. En dat vraagt zorgvuldige oplossingen: voor opslag, aftekenen, communicatie. Daar hoort scholing bij – ook voor mantelzorgers. Daarom ontwikkelen we met partners zoals Groenhuysen, TWB en Bravis een zogenoemde ZELF academie. Daarin bieden we niet alleen kennis, maar ook in de toekomst wellicht ook gesprekstrainingen aan. Want dit zijn echt andere gesprekken dan we gewend zijn.”

IVM biedt ondersteuning

Tijdens het webinar presenteerden wij handvatten voor beleid en praktijk, waaronder een e-learning voor mantelzorgers, die instellingen kunnen gebruiken. Deelnemers reageerden positief, maar gaven ook aan dat beleidsontwikkeling cruciaal is. Een heldere visie op informele zorg helpt om zorgmedewerkers goed op te leiden en de samenwerking met mantelzorgers vorm te geven.

Zoals Klaassen benadrukt: “Het gaat niet om de tekorten, het gaat om wat goed is voor de cliënt.” Informele zorg biedt kansen, maar vraagt om duidelijke kaders en een gezamenlijke visie.

Denk je mee? Meld je dan aan voor het Lerend netwerk informele zorg

Enthousiast geworden? Een aantal deelnemers van het webinar gaf al aan graag mee te willen denken. We hebben dan ook een Lerend netwerk informele zorg opgezet om dit thema samen met het veld verder te verkennen. Ben jij beleidsmedewerker in de ouderen- of thuiszorg? Schrijf je dan in voor de eerste gratis bijeenkomst op 29 september van 11.00 tot 14.00 uur in Utrecht. Wees er snel bij, want er is slechts ruimte voor 20 deelnemers.

Vragen, tips of wil je zelf iets bijdragen? Laat het ons weten. Mail naar info@ivm.nl o.v.v. 'informele zorg' of bel tijdens het spreekuur Medicatieveiligheid (dinsdag van 14.00-15.00 uur of donderdag tussen 9.00 tot 10.00 uur). Bel 0888 800 400. 

Meer weten?

Schrijf je in voor de nascholing Medicatie geven door vrijwilligers en mantelzorgers op 2 oktober in Utrecht. Speciaal voor begeleiders, verpleegkundigen, verzorgenden en aandachtsvelders medicatieveiligheid.

En raadpleeg ook de handige links die in het webinar aan bod kwamen:

• De notitie ‘Grenzen verkennen anno 2024' van Vilans laat zien welke wet- en regelgeving relevant is.
• In het webdossier van IGJ vind je heldere uitleg over de rollen van mantelzorgers, vrijwilligers en zorgprofessionals.
• MantelzorgNL ontwikkelde een keuzehulp die mantelzorgers helpt nadenken over het overnemen van zorgtaken.

Samen werken we aan veilige, betrokken zorg!