LABA/ICS populair als startmedicatie, LABA/LAMA niet

In december 2016 bracht het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik het landelijk rapport Monitor Voorschrijfgedrag Huisartsen 2016 uit. In het rapport is het voorschrijfgedrag bij astma en COPD nader bestudeerd.

 

Resultaten

Aan de hand van declaratiegegevens van alle apotheken en apotheekhoudende huisartsen in Nederland bekeken de onderzoekers welk geneesmiddel voor de onderhoudsbehandeling van astma of COPD artsen als eerste voorschrijven bij nieuwe gebruikers. Deze nieuwe gebruikers hadden minimaal een jaar lang geen onderhoudsmedicatie (langwerkende luchtwegverwijder of inhalatiecorticosteroïd (ICS)) gebruikt.

Huisartsen schreven in 2015 aan 45,7% van de nieuwe gebruikers een inhalatiecorticosteroïd voor als eerste geneesmiddel. Langwerkende anticholinergica (LAMA's, long acting muscarinic antagonists) waren goed voor 7,1% van de eerste voorschriften en langwerkende bèta-agonisten (LABA's, long acting beta-2-agonists) voor 3,7%. Van de nieuwe gebruikers van onderhoudsmedicatie startte 41,4% direct met een combinatiepreparaat van LABA en ICS. Combinatiepreparaten van LABA en LAMA zijn zelden het eerst voorgeschreven middel, slechts bij 0,4% van de nieuwe gebruikers. Longartsen kozen vaker dan huisartsen voor een combinatiepreparaat van LABA en ICS, namelijk bij 48,5% van de nieuwe gebruikers.

Tussen huisartsen onderling bestaan grote verschillen. De spreiding in het percentage nieuwe gebruikers dat start met een LABA/ICS-combinatiepreparaat is 17,0 tot 74,2% (afstand tussen 10^e en 90^e percentiel). Regionaal komen ook aanzienlijke verschillen voor, zie hieronder.

 

Percentage nieuwe gebruikers van onderhoudsmedicatie voor astma of COPD, dat direct start met een combinatiepreparaat van LABA en ICS, op voorschrift van de huisarts, in 2015.

 

Discussie

Een beperking van het onderzoek is dat er geen gegevens beschikbaar waren over de aandoening die de gebruiker heeft. Onbekend is of de patiënt astma of COPD heeft en hoe ernstig de klachten zijn waarmee hij of zij zich presenteerde.

 

Belang voor de praktijk

De NHG-Standaard COPD (2015) geeft aan dat combinatiepreparaten LABA/ICS geen directe plaats hebben in de behandeling van COPD. De NHG-Standaard Astma bij volwassenen (2015) geeft aan dat als patiënten geen goede astmacontrole bereiken met alleen ICS, de combinatie van een ICS met een LABA in aanmerking komt. Onze bevindingen geven aan dat huisartsen regelmatig van deze aanbevelingen afwijken. Dit kan leiden tot meer bijwerkingen, waaronder pneumonie bij COPD, en meer kosten.

 

Bron

Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik. Monitor Voorschrijfgedrag Huisartsen 2016. December 2016.