Persbericht
Inzicht in voorschrijven opioïden in ziekenhuis
Pijn na operatieve ingrepen is de meest voorkomende reden om opioïden voor te schrijven door medisch specialisten. Dat blijkt uit onderzoek dat het Instituut Verantwoord Medicijngebruik en LOGEX uitvoerden op data van 15 ziekenhuizen. Tussen de deelnemende ziekenhuizen waren verschillen zichtbaar in aspecten als voorschrijven en behandelduur. Afhankelijk van het ziekenhuis krijgt bij een heupfractuur tussen 20 en 72% van de patiënten een recept voor opioïden voor gebruik buiten het ziekenhuis. Het laat zien dat er forse winst te behalen valt in het verantwoorder voorschrijven van opioïde pijnstillers in ziekenhuizen.
Vooral bij operatieve ingrepen
Tussen 2019 en 2021 schreven de artsen in de 15 deelnemende ziekenhuizen tijdens bijna 1 miljoen behandelingen pijnstillers voor. Aan 52% van de patiënten schreven ze opioïden voor, meestal naast andere pijnstillers, zoals paracetamol of niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen (NSAID’s). Vooral volwassen patiënten die een operatieve ingreep ondergingen, kregen opioïden voorgeschreven. De snijdende specialismen heelkunde en orthopedie zijn dan ook de specialismen die het vaakst opioïden voorschreven.
Opioïden voor gebruik buiten het ziekenhuis
Gemiddeld werd bij operatieve klinische trajecten bij 26% van de ziekenhuisopnames een ontslagrecept voor opioïden voorgeschreven. Bij niet-operatieve klinische trajecten was dit 14%. De duur van de ontslagrecepten varieerde tussen ziekenhuizen, maar de meeste voorschriften waren voor minder dan zeven dagen. Dit is in lijn met aanbevelingen in richtlijnen, om opioïden terughoudend en vooral kortdurend voor te schrijven.
Grote verschillen
Bij vijf diagnoses werd het voorschrijven van opioïden in meer detail onderzocht. Uit het onderzoek bleek dat tussen de ziekenhuizen soms grote verschillen bestaan. Bij de diagnose heupfractuur waren er aanzienlijke verschillen tussen de percentages van mensen met een voorschrift voor opioïden voor buiten het ziekenhuis (20 tot 72%). Ook varieerde de duur van de ontslagrecepten sterk. Van de recepten waarvoor een gebruiksduur kon worden vastgesteld had gemiddeld 78% een duur korter dan een week. Dit percentage varieerde tussen 40 en 98%.
Bij de diagnose ontsteking van keel- of neusamandelen schommelden de percentages van patiënten die een opioïd kregen voorgeschreven tussen 12 en 93%. Verschillen in leeftijd of in zorgproduct konden deze verschillen niet volledig verklaren. Anke Lambooij, apotheker en onderzoeker bij het IVM: “Hoewel we wel verwachtten dat er verschillen tussen ziekenhuizen zouden zijn, zijn deze verschillen groter dan we hadden verwacht. Het wijst er wel op dat de artsen in sommige ziekenhuizen terughoudender kunnen en zouden moeten zijn met het voorschrijven, zonder dat dit tot meer pijn leidt bij de patiënten. Er is sinds vorig jaar een generieke richtlijnmodule “Gepast opioïdengebruik”, nu is het zaak deze ook in de praktijk te gaan toepassen. En het voorschrijven van opioïden zal – ook in de ziekenhuizen – gemonitord moeten worden.”
Deze en andere bevindingen zijn te vinden in het rapport Monitor Opioïden tweede lijn 2019-2021. Dit rapport maakt deel uit van het project Monitor Opioïden tweede lijn, dat werd gefinancierd door het Ministerie van VWS. Naast de publicatie van het rapport bestond het traject uit een dashboard voor en twee spiegelbijeenkomsten met de deelnemende ziekenhuizen.
Lees meer:
==================================================================================
Noot voor de redactie, niet voor publicatie
- Heeft u inhoudelijke vragen over deze persinformatie? Neem dan contact op met Anke Lambooij, apotheker en sectorcoördinator Transparantie en Onderzoek bij het IVM, a.lambooij@ivm.nl.
- Zoekt u beeldmateriaal om bij uw doorplaatsing te gebruiken? Neem dan contact op met Vanessa Zunnebeld, adviseur communicatie & marketing bij het IVM, v.zunnebeld@ivm.nl, +31 (0)644 094 401.
- Voor algemene informatie over het IVM, zie onze website.
Laatst gewijzigd op 19 juni 2023