Marktaandeel LABA/LAMA/ICS

Sinds 2017 zijn er 2 combinatiepreparaten met LABA/LAMA/ICS beschikbaar in Nederland: formoterol/glycopyrronium/beclometason (Trimbow^®) en vilanterol/umeclidinium/fluticason (Trelegy^®). In 2020 zijn er nog 2 andere combinatiepreparaten verschenen: formoterol/glycopyrronium/budesonide (Trixeo^®) en indacaterol/glycopyrronium/mometason (Enerzair^®). De eerste drie combinatiepreparaten zijn voor patiënten met COPD geregistreerd. Voor astma zijn fluticason/umeclidinium/vilanterol en indacaterol/glycopyrronium/mometason geregistreerd. In 2019 is er een sterke toename te zien van het totaal aantal gebruikers van combinatiepreparaten met LABA/LAMA/ICS. Verreweg de meeste gebruikers van LABA/LAMA/ICS gebruiken beclometason/formoterol/glycopyrronium.  

Er is een beperkte plaats voor combinatietherapie LABA/LAMA/ICS bij patiënten met astma en COPD. 

De NHG-Standaard COPD (2020) adviseert terughoudendheid met triple therapie (LABA + LAMA + ICS). Triple therapie komt alleen in aanmerking als er een persisterende indicatie is voor het gebruik van 2 luchtwegverwijders in combinatie met ICS. Verder adviseert de NHG-Standaard in eerste instantie een monopreparaat toe te voegen en een combinatiepreparaat te overwegen bij tevredenheid en een blijvende indicatie (NHG, 2021).  

De NHG-Standaard Astma bij volwassenen (2020) doet geen uitspraak over de plaats van combinatiepreparaten met LABA/LAMA/ICS. Deze middelen waren nog niet op de markt toen de NHG-standaard verscheen. Wel noemt de standaard in stap 4 de mogelijkheid om een LAMA (tiotropium) toe te voegen bij onvoldoende effect van LABA/ICS. Het advies is de toevoeging na 1 jaar te evalueren en te staken als het geen verbetering van de astmacontrole geeft (NHG, 2021). 

Het gemiddeld aantal gebruikers ligt rond de 3,5% in 2020. Ter vergelijking: het aandeel LABA/LAMA ligt in 2020 gemiddeld op 5,4%. Het aandeel LABA/LAMA/ICS is relatief laag (< 0,8%) in de regio’s Arnhem en Tilburg. Een opvallend hoog aantal gebruikers (> 6,8%) is te zien in de omgeving van Drachten, Geleen en Valkenswaard.

• Aantal gebruikers van LABA/LAMA/ICS: aantal unieke inwoners met minimaal een voorschrift voor een combinatiepreparaat LABA/LAMA/ICS per halfjaar per postcodegebied. 

• Aantal gebruikers van onderhoudsmedicatie voor astma/COPD: aantal unieke gebruikers met minimaal een voorschrift voor onderhoudsmedicatie voor astma/COPD per half jaar per postcodegebied.  

De cijfers tonen het gebruik van LABA/LAMA/ICS voor zowel astma- als COPD-patiënten. Het is op basis van de gegevens niet mogelijk om te herleiden voor welke aandoening LABA/LAMA/ICS is voorgeschreven. Daarnaast is in deze MOVIE alleen het gebruik van triple therapie in 1 combinatiepreparaat zichtbaar gemaakt. Het gebruik van triple therapie met 2 of 3 inhalatoren is hierin dus niet meegenomen.  

Voor het maken van de kaarten is gebruik gemaakt van de databank van het Genees- en hulpmiddelen Informatie Project (GIPdatabank) van Zorginstituut Nederland. Deze databank bevat informatie over het gebruik van genees- en hulpmiddelen in Nederland. Het betreft informatie over middelen die extramuraal (d.w.z. buiten instellingen als ziekenhuizen en verpleeghuizen) zijn verstrekt en vergoed op grond van de Zorgverzekeringswet. Bijna alle zorgverzekeraars stellen deze informatie ter beschikking aan de GIPdatabank. De GIPdatabank doet een kwaliteitscontrole op deze gegevens en corrigeert deze zo nodig. Hierdoor ontstaan betrouwbare en representatieve databestanden over het hulp- en geneesmiddelengebruik. Bij de ramingsmethodiek voor het voorspellen van het ontbrekende deel, houdt Zorginstituut Nederland onder andere rekening met verschillen in de leeftijds- en geslachtsopbouw van de verzekerdenpopulatie.