Geen extra astma-complicaties bij salmeterol+fluticason

Het gebruik van het combinatiepreparaat van salmeterol met fluticason (generiek, AirFluSal^®, Seretide^®) door astmapatiënten leidt niet tot meer ziekenhuisopnames vanwege astma dan gebruik van fluticason (Flixotide^®) alleen. Dit concluderen Stempel et al op basis van een gerandomiseerde studie, uitgevoerd in opdracht van de FDA. Eerdere onderzoeken lieten zien dat het gebruik van langwerkende bèta-agonisten (LABA's, long acting beta-2-agonists) mogelijk leidt tot het vaker voorkomen van ernstige complicaties van astma, zoals ziekenhuisopnames of overlijden.

Resultaten

Voor deze studie werden 11.679 patiënten met matig tot ernstig astma en een exacerbatie in het afgelopen jaar gerandomiseerd naar behandeling met het combinatiepreparaat van salmeterol met fluticason of fluticason alleen. De studie duurde 26 weken. Het primaire eindpunt was het optreden van astma-gerelateerd overlijden, intubatie of ziekenhuisopname. Ook keken de onderzoekers naar de tijd tot de eerste ernstige astma-exacerbatie, als maat voor de effectiviteit. Een exacerbatie werd als ernstig beschouwd wanneer er systemische corticosteroïden gedurende meer dan drie dagen werden gebruikt, wanneer een patiënt naar de eerste hulp ging en systemische corticosteroïden gebruikte of wanneer de patiënt in het ziekenhuis werd opgenomen. Patiënten met meer dan vier exacerbaties of meer dan twee ziekenhuisopnames in het voorgaande jaar waren uitgesloten.

De hazard ratio (HR) voor het primaire eindpunt bij gebruik van het combinatiepreparaat was 1,03 (95%-betrouwbaarheidsinterval (BI) 0,64 tot ,66). Binnen het primaire eindpunt kwamen vooral ziekenhuisopnames voor, er waren geen aan astma gerelateerde overlijdensgevallen. De HR voor een ernstige astma-exacerbatie bij gebruik van het combinatiepreparaat was 0,79 (95%BI 0,70 tot 0,89).

Discussie

Eerdere onderzoeken naar de veiligheid van LABA's leidden tot bezorgdheid over de veiligheid. In deze onderzoeken gebruikten - anders dan de richtlijnen nu aanraden - niet alle patiënten inhalatiecorticosteroïden (ICS). Dit onderzoek lijkt geruststellend. Echter, het primaire eindpunt kwam maar zelden voor in beide groepen (34 en 33 keer). De meest instabiele astmapatiënten waren uitgesloten van de studie, terwijl bij hen mogelijk vaker astma gerelateerde ziekenhuisopnames voorkomen. Ten slotte was de therapietrouw extreem hoog. De mediane adherentie - het aantal gebruikte doses - was 95,1 procent. 

Belang voor de praktijk

De NHG-Standaard Astma bij volwassenen (2015) adviseert een LABA pas in te zetten bij onvoldoende effect van ICS alleen, vanwege het mogelijke verhoogd risico op ernstige astma-exacerbaties en astmagerelateerde sterfte. Dit onderzoek laat zien dat de veiligheid van salmeterol met fluticason vergelijkbaar is met fluticason alleen bij therapietrouwe patiënten met stabiel astma en een exacerbatie in de voorgeschiedenis. Of dit ook geldt voor minder stabiele patiënten, patiënten zonder recente exacerbaties of minder therapietrouwe patiënten is de vraag. Hoewel de uitkomsten geruststellend zijn, geeft het onderzoek vooralsnog geen aanleiding het advies uit de NHG-Standaard te herzien: het reserveren van LABA voor patiënten die met ICS alleen niet uitkomen.

Mogelijke belangenverstrengeling

De studie is gefinancierd door GlaxoSmithKline, de registratiehouder van het combinatiepreparaat salmeterol met fluticason. De auteurs zijn allen in dienst van GlaxoSmithKline (geweest).

Bron

Stempel DA et al. Serious Asthma Events with Fluticasone plus Salmeterol versus Fluticasone Alone. N Engl J Med. 2016 Mar 6.