Icosapent-ethyl (Vazkepa®)

Icosapent-ethyl is geregistreerd om het risico op cardiovasculaire gebeurtenissen te verminderen. Het is geregistreerd bij patiënten met een hoog cardiovasculair risico die worden behandeld met een statine en een triglyceridengehalte van ≥ 1,7 mmol/l hebben. Patiënten hebben daarnaast één van deze kenmerken: 

• een vastgestelde cardiovasculaire aandoening 
• diabetes en minstens één andere cardiovasculaire risicofactor (SmPC, 2022). 

Het doel van de behandeling van hypertriglyceridemie is het verlagen van het risico op hart- en vaatziekten, zoals myocardinfarct en beroerte (EMA, 2022). Niet-medicamenteuze adviezen zoals stoppen met roken, voldoende lichaamsbeweging, afvallen bij BMI > 25 kg/m2 en gezonde voeding vormen de hoeksteen van de behandeling (NHG, 2019). 

Icosapent-ethyl is onderzocht in de REDUCE-IT studie. Aan deze studie namen 8.179 patiënten deel. Hierbij was 72% man, 90% blank en 46% ouder dan 65 jaar. Van de patiënten had 70,7% een vastgestelde cardiovasculaire aandoening (secundaire preventie). Bij 29,3% was sprake van diabetes en ten minste één cardiovasculaire risicofactor (primaire preventie). De intensiteit van de statinebehandeling was bij aanvang van de studie bij 63% van de patiënten matig en bij 31% van de patiënten hoog. Het LDL-cholesterol lag tussen 1,03 mmol/l en 2,59 mmol/l (mediaan: 1,9 mmol/L) en triglyceridengehalte tussen 1,53 mmol/l en 5,64 mmol/l (mediaan: 2,4 mmol/L). Patiënten kregen vier capsules per dag met icosapent-ethyl of minerale olie als placebo. De mediane duur van de studie was 4,9 jaar (Bhatt, 2019; SmPC, 2022). 

Wat is het effect op het risico op sterfte en hart- en vaatziekten? 

Icosapent-ethyl verlaagde significant het risico op het primaire eindpunt (HR=0,75; 95%BI 0,68 tot 0,83). Het primaire eindpunt was een samenstelling van de tijd tot het eerste optreden van cardiovasculair overlijden, myocardinfarct, beroerte, coronaire revascularisatie of ziekenhuisopname voor instabiele angina pectoris. Van de patiënten met icosapent-ethyl bereikte 17,2% het primaire eindpunt vergeleken met 22,0% in de placebogroep. Het NNT was 21 (Bhatt, 2019; SmPC, 2022). 

Icosapent-ethyl verlaagde significant het risico voor het belangrijkste secundaire eindpunt (HR=0,74; 95%BI 0,65 tot 0,83). Het secundaire eindpunt was een samenstelling van de tijd tot eerste optreden van cardiovasculair overlijden, myocardinfarct of beroerte. 11,2% van patiënten met icosapent-ethyl en 14,8% met placebo bereikte het secundaire eindpunt (Bhatt, 2019; SmPC, 2022). 

Op de kans op sterfte door alle oorzaken heeft icosapent-ethyl geen statistisch significant effect (Bhatt, 2019; SmPC, 2022). 

Minerale olie was mogelijk geen geschikt placebo in de REDUCE-IT studie. Minerale olie is niet volledig inert en kan daardoor uitkomstmaten negatief beïnvloeden met als gevolg dat het positieve effect van icosapent-ethyl groter lijkt dan het werkelijk is. Volgens de scenarioanalyse van de registratiehouder is minerale olie verantwoordelijk voor een toename van 0,3 tot 3% van cardiovasculaire voorvallen (ZIN, 2022). 

Wat is het effect op het LDL-cholesterol? 

In de REDUCE-IT studie is de mediane verandering van triglyceriden en LDL-cholesterol gemeten vanaf baseline tot het eerste jaar van de studie. Het triglyceridengehalte nam af met 0,40 mmol/l (18%) bij gebruikers van icosapent-ethyl en nam toe met 0,05 mmol/l (2%) in de placebogroep. Het LDL-cholesterol nam toe met 0,05 mmol/l (3%) bij gebruikers van icosapent-ethyl en toe met 0,20 mmol/l (10%) in de placebogroep. De onderzoekers vonden geen onderlinge samenhang tussen het bereikte gehalte triglyceriden of LDL-cholesterol en het effect op cardiovasculaire eindpunten (SmPC, 2022). 

Wat is de langetermijnveiligheid? 

De langetermijnveiligheid van icosapent-ethyl is nog onbekend. Er zijn mogelijke risico’s bij het gebruik van icosapent-ethyl: 

• Bloedingen. In de REDUCE-IT studie traden bloedingen op bij 11,8% van de patiënten met icosapent-ethyl en bij 9,9% van de patiënten met placebo. Het ging bij gebruikers van icosapent-ethyl vooral om gastro-intestinale bloeding (3,1%), contusie (2,5%), hematurie (1,9%) en epistaxis (1,5%). Ernstige bloedingen kwamen vooral voor bij gebruikers van icosapent-ethyl die ook gelijktijdig antitrombotica (TAR’s of anticoagulantia) gebruikten (3,4% icosapent-ethyl vs. 2,6% placebo). Bij patiënten die niet gelijktijdig antitrombotica namen, was er geen verschil in het optreden van bloedingen (beide 0,2%) (SmPC, 2022). 
• Atriumfibrilleren en atriale flutter. In de REDUCE-IT studie ontstond atriumfibrilleren of atriale flutter bij 5,8% van de patiënten met icosapent-ethyl en 4,5% met placebo. Ziekenhuisopname door atriumfibrilleren of atriale flutter gebeurde bij 3,1% van de patiënten met icosapent-ethyl en bij 2,1% met placebo. Bij patiënten met een voorgeschiedenis van atriumfibrilleren werd atriumfibrilleren en atriale flutter vaker gemeld in de groep met icosapent-ethyl dan placebo (12,5% versus 6,3%) (SmPC, 2022). Het is onduidelijk of en in welke mate icosapent-ethyl het risico op atriumfibrilleren verhoogt. Volgens een meta-analyse is suppletie met omega-3-olie geassocieerd met een verhoogd risico op atriumfibrilleren. Het risico bleek groter te zijn in onderzoeken met een inname van meer dan 1 g/dag (Gencer, 2021). Een andere meta-analyse meldt dat in vivo spiegels van omega-3-vetzuren niet zijn geassocieerd met een verhoogd risico op atriumfibrilleren (Qian, 2023).

Het CBG verzoekt patiënten en zorgverleners extra alert te zijn op bijwerkingen en deze te melden (SmPC, 2022). 

Wat zijn belangrijke bijwerkingen? 

De meest voorkomende bijwerkingen van icosapent-ethyl zijn bloedingen. Dit komt bij meer dan 10% van de patiënten voor. Andere veelvoorkomende bijwerkingen zijn perifeer oedeem, atriumfibrilleren, obstipatie, oprispingen, skeletspierstelselpijn, jicht en huiduitslag. Deze bijwerkingen komen bij 1 tot 10% van de patiënten voor (SmPC, 2022). 

Wat zijn belangrijke contra-indicaties en interacties? 

Icosapent-ethyl heeft geen absolute contra-indicaties. Er zijn geen relevante interacties met andere geneesmiddelen bekend. Wees voorzichtig bij patiënten die naast icosapent-ethyl ook gelijktijdig antitrombotica gebruiken vanwege een mogelijk verhoogd risico op bloedingen. De fabrikant adviseert bij een verminderde leverfunctie vóór de start en tijdens de behandeling het ALAT en ASAT te controleren (SmPC, 2022). 

De behandeling van patiënten met een hoog cardiovasculair risico en hypertriglyceridemie en een vastgestelde cardiovasculaire aandoening of diabetes mellitus met minstens één andere cardiovasculaire risicofactor, richt zich op het verlagen van het cardiovasculaire risico. Bij patiënten met een verhoogd LDL-cholesterol zijn statines de middelen van eerste keus, wanneer medicamenteuze verlaging nodig is. De tweede stap, wanneer een patiënt de streefwaarden niet behaalt, is het voorschrijven van een sterker werkend statine, het verhogen van de dosering statine of het toevoegen van ezetimib (NHG, 2019). Leidt de statinebehandeling tot stabilisatie van de LDL-cholesterol, maar vooralsnog met een verhoogde nuchtere triglyceridegehalte (1,7 tot 5,6 mmol/l)? Dan kan de voorschrijver icosapent-ethyl als aanvulling op de statinebehandeling inzetten (ZIN, 2023; FK, 2023). 

Wat zijn de kosten? 

Icosapent-ethyl kost ongeveer €2.100 per jaar (FK, 2023). De prijs is veel hoger dan de prijs van cholesterolverlagende middelen: 

• Statines kosten € 19 tot € 100 per jaar (FK, 2023). 
• Ezetimib kost € 36 per jaar (FK, 2023). 

Wat zijn de vergoedingsvoorwaarden? 

Icosapent-ethyl wordt vergoed voor patiënten met een vastgestelde cardiovasculaire aandoening en: 

• behandeld met een statine;
• met een verhoogd triglyceridengehalte (1,7 tot 5,6 mmol/l) (VWS, 2023). 

Icosapent-ethyl is beschikbaar als capsules met 998 mg werkzame stof. Patiënten moeten icosapent-ethyl twee keer per dag innemen, tijdens of na een maaltijd (SmPC, 2022).  

Voorschrijvers moeten patiënten extra monitoren als zij icosapent-ethyl gelijktijdig met antitrombotica krijgen. Patiënten moeten contact opnemen met de arts als zij tijdens gebruik van icosapent-ethyl symptomen krijgen die kunnen wijze op atriumfibrilleren of atriale flutter, zoals:  

• dyspneu 
• palpitaties 
• duizeligheid/syncope 
• pijn op de borst 
• bloeddrukveranderingen 
• onregelmatige polsfrequentie (SmPC, 2022) 

Icosapent-ethyl wordt verkregen uit de olie van vis. Wees voorzichtig met icosapent-ethyl bij patiënten met een bekende overgevoeligheid voor vis, schaal- en/of schelpdieren (SmPC, 2022). 

Incidenten met nieuwe geneesmiddelen? Meld deze bij Voorkomen Medicatie-Incidenten. 

Icosapent-ethyl is een stabiele ethylester van EPA en een prodrug. De actieve metaboliet eicosapentaeenzuur speelt mogelijk een rol in de ontwikkeling, progressie en stabilisatie van atherosclerotische plaques en de gevolgen van plaqueruptuur. Het gaat mogelijk om effecten zoals: 

• anti-inflammatoire effecten 
• beschermende antioxiderende effecten 
• vermindering van triglyceriderijke lipoproteïnen en macrofaagaccumulatie 
• verbeterde endotheelfunctie 
• toegenomen dikte/stabiliteit van fibreus kapsel en remmende effecten op de trombocytenaggregatie (FK, 2023) 

Geen bijzonderheden bekend.  

• Artikelen (Geneesmiddelenbulletin)  
• Beoordelingsrapporten (Zorginstituut Nederland) 
• Farmacotherapeutisch Kompas (Zorginstituut Nederland) 
• Gemelde bijwerkingen (Bijwerkingencentrum Lareb) 
• Medicatie-incidenten (VMI) 
• Medicijnkosten (Zorginstituut Nederland) 
• Officiële productinformatie en bijsluiter (CBG) 
• Patiëntervaringen (IVM) 

Neem contact op