Therapietrouw en gewichtsverandering bij diabetes-medicatie

Therapietrouw beïnvloedt de gewichtsverandering bij patiënten met diabetes mellitus type 2 (DM2) die glucagon-like peptide 1-agonisten (GLP-1-agonisten) of sulfonylureumderivaten (SU-derivaten) gebruiken. Dat is de conclusie van een observationeel onderzoek van Carls et al.

Methode

De onderzoekers gebruikten gegevens uit een database van de Verenigde Staten. Ze includeerden de gegevens van 833 patiënten die startten met GLP-1-agonisten, 2.272 met DPP-4-remmers en 2.713 met SU-derivaten. De therapietrouw werd bepaald met behulp van aflevergegevens uit de apotheek. Op basis hiervan werd berekend hoeveel dagen per jaar de patiënt het geneesmiddel in huis had (percent of days covered; PDC). Bij een PDC ≥ 80% was sprake van therapietrouw.

Veranderingen gewicht

Patiënten met GLP-1-agonisten vielen gemiddeld 2,46 kg af. Patiënten met DPP-4-remmers vielen 1,26 kg af en patiënten met SU-derivaten kwamen gemiddeld 0,18 kg aan (p<0,01 voor alle middelen).

De therapietrouw was bij GLP-1-agonisten gemiddeld het laagst. 24% had een goede therapietrouw (PDC ≥ 80%), in vergelijking met 35% bij DPP-4-remmers en 40% bij SU-derivaten.

Bij DPP-4-remmers had de therapietrouw geen invloed op het lichaamsgewicht: patiënten met PDC ≥ 80% vielen evenveel af als patiënten met slechte therapietrouw (PDC < 80%). Therapietrouwe patiënten met GLP-1-agonisten vielen wel meer af dan niet-therapietrouwe patiënten: 4,30 kg versus 1,88 kg. Bij SU-derivaten kwamen patiënten die therapietrouw waren gemiddeld 0,78 kg aan, terwijl patiënten die niet-therapietrouw waren 0,22 kg afvielen.

Discussie

Uit dit observationeel onderzoek blijkt dat therapietrouw bij GLP-1-agonisten leidt tot meer gewichtsafname, terwijl therapietrouw bij SU-derivaten juist leidt tot (lichte) gewichtstoename. Beperkingen van de studie zijn dat de daadwerkelijke therapietrouw niet bekend is, aangezien alleen bekend is of patiënten hun medicatie hebben opgehaald en niet wat ze er vervolgens mee gedaan hebben. Ook is de therapietrouw maar voor één jaar bepaald. Verder is er niet gecorrigeerd voor bijvoorbeeld leefstijlinterventies. Ook is het effect van de middelen op HbA1c (en samenhang met gewicht) niet onderzocht.

Belang voor de praktijk

Hoewel er enkele methodologische beperkingen aan de studieopzet zitten, wijst deze studie erop dat therapietrouw bij GLP-1-agonisten tot een beter effect op het lichaamsgewicht leidt. Bij SU-derivaten leidt therapietrouw juist tot gewichtstoename, al is het effect klein. Met name bij GLP-1-agonisten is de therapietrouw laag, wat mogelijk te maken heeft met de toedieningsvorm. De studie onderstreept het belang van therapietrouw bij het optimaliseren van het effect van medicatie, in dit geval lichaamsgewicht. Een beperking van de studie is dat er alleen is gekeken naar dit secundaire eindpunt, en dat niet is onderzocht of therapietrouw een soortgelijke invloed heeft op cardiovasculaire effecten en HbA1c.  

Mogelijke belangenverstrengeling

De studie is gefinancierd door Intarcia Therapeutics en sommige auteurs zijn werknemers van dit bedrijf. Eén auteur is eveneens aandeelhouder. In de pijplijn van dit bedrijf zit onder andere een continue subcutane toedieningsvorm van GLP-1-agonist exenatide.

Bron

Carls GS et al. Real-world weight change among patients treated with glucagon-like peptide-1 receptor agonist, dipeptidyl peptidase-4 inhibitor and sulfonylureas for type 2 diabetes and the influence of medication adherence. Obes Sci Pract. 2017;3(3):342-351.