Designerbenzo’s zijn levensgevaarlijk

Persbericht
Utrecht, 17 november 2025

Designerbenzo’s zijn levensgevaarlijk

Deze week start de rechtszaak tegen Funcaps, een bedrijf dat via internet designerdrugs en designergeneesmiddelen aanbood. Designergeneesmiddelen lijken op de oorspronkelijke medicijnen, maar er is scheikundig iets veranderd aan de moleculen, waardoor ze mogelijk wel vergelijkbare werking en bijwerkingen hebben. Door die verandering vallen ze niet onder de geneesmiddelenwet, maar onder de warenwet.
 

Dat levert een aantal problemen op:

• Er is geen onderzoek gedaan naar de exacte werking en veiligheid. Onbekend is wat de juiste dosering is, welke risico’s er zijn bij overgebruik, wat de precieze interactie met andere geneesmiddelen is, et cetera.
• Er is geen controle op de productie en verspreiding van de middelen. Onduidelijk is hoe de hygiënische omstandigheden zijn bij het maken van de middelen, of er vervuiling in de grondstoffen kan voorkomen, en of er extra werkzame stoffen aan worden toegevoegd die misschien nog gevaarlijker zijn. Berucht in dit verband is het toevoegen van nitazenen, die eerder ook al als toevoeging van illegale pijnstillers zijn aangetroffen en die nog verslavender en dodelijker zijn dan fentanyl of morfine.
• Ze worden niet alleen in pillen, maar ook in poeders verkocht. Dat maakt het gebruik ervan nog gevaarlijker, omdat het doseren van poeders ingewikkeld is en er veel eerder sprake van overdosering kan zijn.
• Alle officiële benzodiazepinen vallen onder de Opiumwet. Een aantal bekende designerbenzo’s is daar inmiddels ook in opgenomen, maar dat geldt niet voor de hele groep middelen met dezelfde grondstoffen en daardoor kunnen elke keer weer nieuwe scheikundig veranderde benzo’s op de markt komen die niet onder de opiumwet vallen. Dat maakt het aanpakken van deze nagemaakte geneesmiddelen extra lastig.
• Voor receptgeneesmiddelen geldt een reclameverbod. Designergeneesmiddelen houden zich niet aan dit verbod, waardoor er ruim reclame voor wordt gemaakt die zich aan geen enkele beperking houdt. Sommige websites voegen de tekst toe dat het niet voor menselijke consumptie is bedoeld, maar louter voor onderzoeksdoeleinden of scheikundige experimenten: deze toevoeging beoogt het laakbare of zelfs strafbare karakter van de verkoop te vermijden, terwijl de distributeurs heel goed weten dat de middelen in de praktijk voor menselijke consumptie worden gebruikt.

Topje van de ijsberg

Het is onduidelijk hoeveel mensen in Nederland deze producten aanschaffen en gebruiken, en het is onbekend hoeveel mensen hierdoor schade oplopen, er verslaafd aan raken, in het ziekenhuis terechtkomen, of overlijden. Het is zeer waarschijnlijk dat de genoemde aantallen slachtoffers slechts het topje van de ijsberg zijn. Wel duidelijk is dat dit probleem steeds grotere vormen aanneemt. Dat valt af te leiden uit de grotere hoeveelheden nagemaakte middelen die bij drugsinvallen worden aangetroffen, door de post of de douane worden onderschept, en door een groeiend aantal incidenten dat aan het licht komt. Ook het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum trok al aan de bel.

Instituut Verantwoord Medicijngebruik komt met actieplan

Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) maakt zich zorgen en pleit voor een stevig actieplan om dit groeiende probleem aan te pakken. Concreet willen we:

• Een hogere prioriteit voor de aanpak van (distributeurs van) designergeneesmiddelen - in het bijzonder designerbenzodiazepines - bij het OM, IGJ en NVWA. Op die manier wordt opsporing en vervolging belangrijker.
• Een continue campagne die potentiële gebruikers wijst op de levensgevaarlijke risico’s van designergeneesmiddelen. Op die manier worden consumenten ontmoedigd en kunnen naasten mogelijk eerder ingrijpen.
• Het opnemen van alle op benzodiazepines lijkende (grond)stoffen in de opiumwet, zoals dat ook voor stofgroepen geldt die lijken op MDMA, THC en fentanyl. Op die manier wordt de ontwikkeling van nieuwe stoffen ontmoedigd.
• Het openstellen van bestaande meldpunten voor bijwerkingen, ervaringen of incidenten met geneesmiddelen (VMI, Lareb, Meldpunt Medicijnen) zodat er niet alleen meldingen verzameld worden van reguliere geneesmiddelen maar ook van designergeneesmiddelen. Op die manier kunnen we meer en sneller zicht krijgen op trends en op omvang van de problematiek.
• Een nationale telweek op SEH’s in de Nederlandse ziekenhuizen om zicht te krijgen op incidenten.
• Een informatiecampagne voor artsen, apothekers en andere zorgprofessionals om hen te informeren over deze problematiek, en hen te bewegen hier ook actief patiënten over te bevragen.