Spierpijn bij PCSK9-remmers

Bijwerkingencentrum Lareb heeft in twee jaar tijd 38 meldingen ontvangen van spierpijn bij het gebruik van proprotein convertase subtilisin/kexin type 9-remmers (PCSK9-remmers).

Meldingen

Tussen juli 2016 en maart 2018 ontving het Bijwerkingencentrum Lareb 29 meldingen van spierpijn bij gebruikers van evolocumab (Repatha®) en 9 bij gebruikers van alirocumab (Praluent®). Bij 23 patiënten was er sprake van een positieve dechallenge: de klachten verminderden of verdwenen na het stoppen van de PCSK9-remmer. Bij 9 patiënten kwam de spierpijn terug bij het herstarten van de PCSK9-remmer (positieve rechallenge). Bij 15 meldingen gebruikte de patiënt naast de PCSK9-remmer ook een statine en/of ezetimib. Bij 19 meldingen had de patiënt eerder spierklachten bij het gebruik van statines. 

Naast de meldingen van spierpijn ontving Bijwerkingencentrum Lareb 27 andere meldingen van spierklachten bij het gebruik van PCSK9-remmers, waaronder spiertrekkingen, spierzwakte en pijn in de ledematen. In 2016 waren er bijna 3.000 gebruikers van PCSK9-remmers in Nederland.

Andere bronnen

Spierpijn is niet opgenomen als bijwerking in de Europese bijsluiters en Summary of Product Characteristics (SmPC) van alirocumab en evolocumab, maar wel in de Amerikaanse SmPC van deze middelen. Een meta-analyse van klinische onderzoeken laat geen verhoogde kans op spierklachten zien ten opzichte van controlegroepen (placebo, ezetimib of statine) (Karatasakis, 2017). Het is onduidelijk via welk werkingsmechanisme het gebruik van cholesterolverlagende middelen leidt tot spierpijn.

Discussie

Bijwerkingencentrum Lareb heeft de meldingen doorgegeven aan het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Mogelijk is er sprake van channeling bias. Dat betekent dat artsen mogelijk vooral PCSK9-remmers voorschrijven aan juist die mensen die gevoelig zijn voor bijwerkingen van cholesterolverlagers. Statine-intolerantie is één van de redenen om een PCSK9-remmer vergoed te krijgen.

Belang voor de praktijk

Relatief veel patiënten ervaren spierklachten bij het gebruik van statines. Statine-intolerantie kan een aanleiding zijn voor artsen om een ander cholesterolverlagend middel, zoals een PCSK9-remmer voor te schrijven. Uit de meldingen blijkt dat patiënten ook spierpijn kunnen ervaren bij gebruik van PCSK9-remmers. Een causaal verband is op dit moment niet vast te stellen. Het aantal meldingen van spierpijn (38) en andere spierklachten is relatief hoog ten opzichte van het aantal gebruikers (3.000 in 2016). Meer aandacht voor (en onderzoek naar) deze potentiële bijwerking van PCSK9-remmers is dan ook nodig, zowel bij specialisten, huisartsen als apothekers.

Potentiele belangenverstrengeling

Geen.

Bron

• Bijwerkingencentrum Lareb. PCSK9 inhibitors and myalgia. 16 juli 2018.
• Karatasakis A et al. Effect of PCSK9 inhibitors on clinical outcomes in patients with hypercholesterolemia: A meta-analysis of 35 randomized controlled trials. J Am Heart Assoc 2017 Dec 9;6(12).