Nieuw onderzoek
Alogliptine en hartfalen
Dit nieuwsbericht is onderdeel van het dossier hartfalen.
Dipeptidylpeptidase-4-remmer (DPP-4-remmer) alogliptine (Vipdia®) is niet geassocieerd met hartfalen en ziekenhuisopnames als gevolg hiervan bij patiënten met hartfalen in de voorgeschiedenis. Bij patiënten zonder hartfalen in de voorgeschiedenis lijkt de kans echter wel verhoogd in vergelijking met placebo. Dat is de conclusie uit een nadere analyse van Zannad et al. van de resultaten uit de uitkomstenstudie naar alogliptine, de EXAMINE-studie (White, 2013).
Achtergrond
Er zijn 2 grote uitkomstenstudies naar DPP-4-remmers gepubliceerd, de SAVOR TIMI-53-studie (Scirica, 2013) naar saxagliptine (Onglyza®) en de EXAMINE-studie naar alogliptine. Uit de SAVOR TIMI-53-studie bleek dat saxagliptine geassocieerd was met een verhoogd risico op ziekenhuisopnames voor hartfalen. Sindsdien zijn er meerdere studies verschenen naar het risico op hartfalen bij DPP-4-remmers (zie het dossier hartfalen). In de EXAMINE-studie was geen analyse uitgevoerd op het aantal ziekenhuisopnames voor hartfalen. Zannad et al. hebben het verband tussen alogliptine en hartfalen in de EXAMINE-studie onderzocht door middel van een vooraf gespecificeerde verkennende ('exploratory') analyse en een post hoc analyse. Het eindpunt in de verkennende analyse bestond uit de combinatie van het eerste optreden van:
- sterfte door alle oorzaken
- een niet-fataal myocard infarct
- een niet-fataal cerebrovasculair accident
- de noodzaak tot een spoed revascularisatieprocedure in verband met instabiele angina pectoris
- een ziekenhuisopname in verband met hartfalen
Ook keken de onderzoekers als post hoc eindpunt naar de combinatie van sterfte door cardiovasculaire oorzaken en ziekenhuisopname in verband met hartfalen.
Resultaten
Het eindpunt van de verkennende analyse trad op bij 16,0% van de patiënten met alogliptine en bij 16,5% van de placebogroep. De hazard ratio (HR) was 0,98; 95% betrouwbaarheidsinterval(BI)=0,86 tot 1,12. Ziekenhuisopname door hartfalen trad op bij 3,1% van de patiënten met alogliptine versus 2,9% van de patiënten in de placebogroep (HR=1,07; 95% BI=0,79 tot 1,46). Alogliptine had geen effect op het gecombineerde (post hoc) eindpunt van sterfte door cardiovasculaire oorzaken en ziekenhuisopname door hartfalen in vergelijking met placebo: HR=1,00; 95%BI=0,82 tot 1,21. Bij alleen die patiënten zonder hartfalen in de geschiedenis, was het risico wel verhoogd (HR=1,76; 95%BI=1,07 tot 2,90).
Discussie
De auteurs concluderen dat alogliptine niet leidt tot een verhoogd risico op hartfalen. De auteurs geven aan dat de bevinding dat alogliptine in de subgroep patiënten zonder hartfalen in de geschiedenis leidt tot een verhoogd risico op hartfalen, mogelijk gebaseerd is op toeval. Het aantal sterfgevallen in deze groep is ook lager dan bij placebo en dit kan ertoe leiden dat er 'survivor bias' optreedt.
Belang voor de praktijk
Alogliptine is niet beschikbaar op de Nederlandse markt. Sinds de publicatie van de SAVOR TIMI-53-studie is de discussie gaande of een verhoogd risico op hartfalen een groepseffect is van DPP-4-remmers. In deze studie is alogliptine niet geassocieerd met een verhoogd risico op hartfalen, al lijkt het risico op hartfalen bij patiënten zonder hartfalen in de geschiedenis wel verhoogd. DPP-4-remmers hebben geen plaats in het stappenplan van de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 (2013), mede vanwege de onbekende langetermijnveiligheid.
Mogelijke belangenverstrengeling
De studie is gefinancierd door Takeda, de registratiehouder van alogliptine. Diverse auteurs hebben subsidies ontvangen van meerdere farmaceutische bedrijven, waaronder van fabrikanten van DPP-4-remmers (inclusief Takeda).
Bron
Zannad F et al. Heart failure and mortality outcomes in patients with type 2 diabetes taking alogliptin versus placebo in EXAMINE: a multicentre, randomised, double-blind trial. Lancet. 2015 Mar 9
Laatst gewijzigd op 5 juni 2015